عدالت و فضیلت

Abstract

السدر مک اینتایر موضع سلیبرالیز سنتى را، که رالز و نازیک در آن جا گرفته‏اند و نظریات خود را پرداخته و پرورده‏اند، رد مى‏کند. در گزیده‏اى که در پى مى‏آید، وى به وجهى بسیار نیکو رالز و نازیک را در کنار هم مى‏نشاند و بر وجوه تشابهشان و نیز وجوه اختلافشان تاکید مى‏ورزد و توضیح مى‏دهد که چرا مناقشه میان آنان، به مدد زبان و تعابیر خودشان، رفع شدنى نیست. <br /> وقتى ارسطو (1) عدالت را، به عنوان عالیترین فضیلت‏حیات سیاسى، مى‏ستود، ستایشش به نحوى صورت مى‏گرفت که تلویحا دلالت داشت‏بر اینکه مدینه‏اى که فاقد وفاق عملى در باب مفهوم عدالت‏باشد لاجرم فاقد اساس لازم براى مدینه سیاسى هم هست. اما، اگر چنین باشد، فقدان چنین اساسى على‏القاعده جامعه خود ما را نیز تهدید مى‏کند. زیرا پیامد آن تاریخ، که پاره‏اى از جنبه‏هاى آن را در فصل گذشته به اجمال آوردم، فقط عجز از وفاق بر فهرستى از فضایل و عجز از وفاق بر اهمیت نسبى مفاهیم حاکى از فضیلت در چارچوب شاکله‏اى اخلاقى، که در آن مفاهیم حاکى از حقوق و فایده هم جایگاه مهمى داشته باشند، نبوده است و این عجز دوم از عجز اول هم اساسیتر است‏بلکه عجز از وفاق بر محتوا و سرشت فضایل خاص نیز بوده است. زیرا از آنجا که امروزه عموما فضیلت‏خلق و خو یا احساسى تلقى مى‏شود که در ما تبعیت از قواعد خاصى را پدید مى‏آورد، وفاق بر اینکه قواعد مناسب کدامند همیشه شرط لازم براى وفاق بر ماهیت و محتواى یک فضیلت‏خاص است. اما این وفاق مقدم در باب قواعد، چنانکه در بخش قبلى این کتاب تاکید کردم، چیزى است که فرهنگ فردگرو ما تامین نمى‏تواند کرد. و در مورد عدالت، بیش از هر جاى دیگر، این امر وضوح دارد و، بیش از هر جاى دیگر، تبعاتش خطرناک است. این تبعات بر زندگى عادى انسانها سایه افکنده است و، از این رو، اختلاف نظرهاى اساسى را نمى‏توان منطقا رفع کرد. یکى از این گونه اختلاف نظرها را در نظر بگیرید، که امروزه در سیاست ایالات متحده امرى شایع است من این اختلاف نظر را در قالب جر و بحثى نشان مى‏دهم که میان دو شخصیتى در مى‏گیرد که در عین حال هم تخیلى‏اند و هم متعارف و آنها را، به شیوه خسته‏کننده‏اى، A و B نامیده‏ام.