توسعه مدل داده-ستانده برای بررسی جریان‌های بین‌بخشی آب در اقتصاد استان یزد

Abstract

هدف اساسی پژوهش حاضر، بررسی این موضوع است که افزایش تولید در هر یک از بخش‌های اقتصادی استان یزد، چه تاثیری بر میزان مصرف آب در همان بخش و سایر بخش‌های استان دارد. برای این منظور، از مدل تعمیم‌یافته داده-ستانده استفاده شده است، به طوری که با استفاده از این مدل، جریان‌های آب مجازی بین بخش‌های مختلف اقتصادی استان در سال 1390، به تفکیک منابع آب داخلی و خارجی محاسبه شده است. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که مقدار آب مستقیم مورد نیاز برای تامین یک واحد (میلیون ریال) اضافی تقاضای نهایی در همه بخش‌های اقتصادی استان، حدود 81 مترمکعب است. این در حالی است که برای تامین این تقاضای نهایی اضافی، بیش از 92 مترمکعب آب نیز به شکل غیرمستقیم مصرف می‌شود. نتایج مربوط به محاسبه ضرایب مبادله آب نیز نشان می‌دهد که اگر همه 20 بخش اقتصادی استان یزد به منظور تامین تقاضای نهایی خود یک مترمکعب آب اضافی مصرف کنند، در کل اقتصاد علاوه بر 20 مترمکعب مصرف مستقیم، بیش از 4/94 مترمکعب آب نیز به صورت غیرمستقیم مصرف می‌شود که 7/91 مترمکعب آن از منابع خارجی (سایر استان‌های کشور) تامین می‌شود. این نتایج بر اهمیت درنظر گرفتن مصارف غیرمستقیم آب و نیز تفکیک منشا داخلی و خارجی جریان‌های بین‌بخشی آب مجازی، در برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری‌های حوزه آب تاکید می‌کند.