مطالعه تجربی غلظت آلاینده‌های بنزن، تولوئن، اتیل بنزن و زایلن (BTEX) در آلودگی هوای تهران

Abstract

<strong>زمینه و هدف:</strong> توسعه شهرنشینی همواره با آلودگی هوا همراه بوده است. از جمله این آلاینده­ها، ترکیبات آلی فرار شامل بنزن، تولوئن، اتیل بنزن و زایلن (BTEX) می‌باشند. مطالعه حاضر با هدف اندازه­گیری غلظت این ترکیبات در فضای باز شهر تهران انجام شد.<br /> <strong>مواد و روش­ ها:</strong> در این مطالعه برای اندازه‌گیری غلظت BTEX در 46 ایستگاه در زمستان و بهار سال 1394 و همچنین 19 ایستگاه در خرداد ماه سال 1382 از قوانین مؤسسه ملی ایمنی و بهداشت شغلی (NIOSH) استفاده شد. آماده­سازی نمونه و استخراج آلاینده­ها به وسیله حلال دی ­­سولفید کربن انجام شد. تجزیه نمونه­ها توسط دستگاه گاز کروماتوگرافی و تحلیل داده­ها با استفاده از نرم ­افزار آماری 16، SPSS انجام گرفت.<br /> <strong>یافته­ ها:</strong> در سال 1382، آلودگی­های ناشی از BTEX مشاهده شده در مناطق شرق، مرکز و جنوب شهر تهران بیشتر و متوسط غلظت این ترکیبات​​ 238، 130، 118 و ppb 69 بود. نسبت بنزن به تولوئن 0/8تا 3/2 بود که نشان دهنده کیفیت پایین بنزین است. در سال 1394، غلظت BTEX در منطقه 19 (در جنوب شهر تهران) بالاتر از مناطق شرقی و مرکزی که در مناطق ترافیک با توسعه گسترده در حمل و نقل عمومی واقع شده‌اند، بود.<br /> <strong>نتیجه ­گیری:</strong> دلیل کاهش غلظت BTEX به مقدار مجاز آن، بهبود کیفیت بنزین، تجدید خودروهای شخصی و توسعه مترو و حمل و نقل عمومی تا سال 1394 در این مناطق می­باشد. در این سال غلظت متوسط این ترکیبات به ترتیب ​​ 5/3، 9/2، 1/5 و ppb 2/6 و نسبت بنزن به تولوئن 0/39 تا 0/76 بود که این نوسان نقش قابل توجه تردد خودروها در آلودگی ناشی از ترکیبات BTEX را نشان می‌دهد.