بررسی روند تغییرات غلظت ذرات معلق شهر مشهد با استفاده از داده های هواشناسی در سالهای 1390-1395

Abstract

<strong>چکیده:</strong> <strong>زمینه و هدف:</strong> آلودگی هوا به عنوان یک مساله مهم زیست محیطی محسوب می شود. در ایران میزان انتشار آلاینده­های هوا در بسیاری از شهرها از جمله مشهد افزایش یافته است. مطالعه حاضر با هدف بررسی روند تغییرات غلظت ذرات معلق با داده­های هواشناسی در هوای مشهد صورت گرفت. <strong>مواد و روش‌ها:</strong> این مطالعه توصیفی - مقطعی با استفاده از داده­های مربوط به 9 ایستگاه پایش آلاینده­های هوا و ایستگاه سینوپتیک مشهد (شامل: دما، ساعات آفتابی، بارندگی، تبخیر، رطوبت، سرعت و جهت باد) طی سال‌های 95-1390 صورت گرفت. غلظت میانگین روزانه PM₁₀ و PM₂.₅از ایستگاه‌ها دریافت و سپس با استفاده از نرم‌افزار آماری SPSS، ورژن 18 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. <strong>یافته‌ها:</strong>روند تغییرات فصلی نشان داد حداکثر غلظت ذرات معلق در فصل پاییز و در مهر ماه اتفاق می‌افتد. طی سال‌های 92-1390 تعداد روزهای ناسالم روند افزایشی داشته و در سال‌های 1393 و 1394 کاهش یافته و مجدداً در سال 1395 افزایش یافته بود. ﺗﻐﻴﻴﺮﺍﺕ PM₁₀ و PM_2.5 با سال، ﻓﺼﻞ ﻭ ﻣﺎﻩ ﺍﺧﺘﻼﻑ ﻣﻌﻨﻰﺩﺍﺭی داشت (p<0/001). ارتباط PM₁₀ با دما و تبخیر مستقیم و با رطوبت و بارندگی معکوس بود. همچنین ارتباط PM_2.5 با حداقل دما، روزهای آفتابی، بارندگی و سرعت باد معکوس و با جهت باد مستقیم بود. <strong>نتیجه‌گیری:</strong> بیشترین میزان غلظت ذرات معلق در فصل پاییز و خصوصاً مهر ماه می­باشد. نقشه­های پراکندگی نشان می‌دهد که شرق و تا حدودی مرکز مشهد، آلودگی بیشتری نسبت به سایر مناطق دارد.