بهنجارسازی فضای واکه‌ای زبان فارسی

Abstract

ترسیم واکه‌ها در فضای F1*F2 نه تنها از نظر صوت‌شناختی تولیدی بلکه از نظر رویکردهای ادراکی نیز از اصلی‌ترین ابعاد در بیان کیفیت واکه‌ای محسوب می‌شوند. در ترسیم فضای واکه‌ای مشکل اصلی‌ای که اکثر محققان با آن روبرو هستند ‌این است که ارزش‌های سازه‌های اندازه‌گیری‌شده برای یک واکه یکسان تولید‌شده توسط افراد مختلف، متفاوت است. جهت حذف تنوعات سازه‌ای ناشی از منابع‌ ایجاد تغییر در سازه‌ها همچون تفاوت‌های فیزیولوژیکی میان گویندگان، موضوع بهنجار‌سازی واکه‌ای مطرح می شود. انتخاب میان تکنیک‌های بهنجار‌سازی اگرچه بسته به طبیعت و هدف بررسی می‌تواند متفاوت باشد ولی همان‌طور‌که همگی زبان‌شناسان بر آن توافق دارند فرایند بهنجار‌سازی و عملکرد آن یک امر وابسته به زبان است و یک فرایند بهنجار‌سازی نمی‌تواند موثرترین فرایند در همه‌ی زبان‌ها محسوب شود. از این‌رو در ‌این بررسی جهت بهنجار‌کردن داده‌های زبان فارسی به ارزیابی شیوه‌های مختلف بهنجار‌سازی در زبان فارسی بر اساس دو معیار الف) تکنیک محاسبه میزان همپوشانی و ب) تکنیک تحلیل تشخیصی پرداخته می‌‌شود. شاخصه الف با هدف شناسایی مقیاسی که نسبت به سایرین بهتر بتواند اثر شخص را حذف کند اعمال می‌شود و معیار ب در جهت حفظ اطلاعات واجی و به منظور ارزیابی قدرت تفکیکی یک تکنیک در جهت جداسازی بسامد‌های سازه‌ای بهنجار‌سازی‌شده به گروه‌های متمایز آوایی تعریف می‌شود. این تحقیق تکنیک نری را به عنوان مطلوب‌ترین شیوه بهنجارسازی جهت حذف و یا کمینه‌کردن تاثیرات فیزیولوژیکی با حفظ تمایزات واجی در زبان فارسی معرفی می‌کند. همچنین فضای واکه‌ای زنان چه در حالت تکیه‌دار و چه بی تکیه بزرگتر از مردان نمایش داده شده است.