پاسخ بوم‎شناختی بزرگ بی‎مهرگان رودخانه جاجرود به آلودگی‏ های ناشی از پساب‏ های انسان‏ ساخت

Abstract

تحقیق حاضر در رودخانه جاجرود در محدوده بین منطقه سعید آباد تا پایین‏دست روستای قره قویون به منظور بررسی تاثیر بزرگ‎بی‏مهرگان آبزی بر رشد صورت پذیرفت. جهت این کار سه ایستگاه مطالعاتی در نظر گرفته شد و نمونه‏برداری از بی‎مهرگان کفزی در کنار سایر سنجه‏ها مانند دمای هوا و آب، BOD₅، pH و DO به صورت ماهیانه صورت گرفت. در بررسی بزرگ بی‎مهرگان آبزی از شاخص­های غنای کل، غنای EPT، شاخص تنوع شانن‏وینر (H) و شاخص زیستی هیلسنهوف (HFBI) استفاده شد. میانگین درجه حرارت هوا بین 3/1 تا 5/32 درجه سانتی‏گراد، دمای آب بین 3 تا 1/25 درجه سانتی‏گراد، BOD₅ بین 9/3 تا 98/9 میلی‎گرم در لیتر، DO بین 85/4 تا 52/9 میلی‎گرم در لیتر و pH آب بین 8/8 تا 6/9 طی مدت بررسی متغیر بودند. در بررسی فون بزرگ‏بی‏مهرگان آبزی 7 راسته و 11 جنس شناسایی شدند که گروه‏های مقاوم به آلودگی مانند Diptera و به طور خاص خانواده‏های Chironomidae و Gastropoda در پایین‏دست رودخانه غالبیت داشتند. غنای EPT در بهار در ایستگاه 3 با میزان 45 درصد حداکثر و 34 درصد در ایستگاه 2 در تابستان حداقل میزان را داشت. ایستگاه شماره 2 با در نظر گرفتن کلیه سنجه‏ها شدیداً آلوده، ایستگاه 1 دارای آلودگی آلی قابل ملاحظه و ایستگاه 3 دارای آلودگی نسبی بود. کیفیت آب در ایستگاه 1 بر اساس شاخص زیستی هلسینهوف ضعیف، در ایستگاه 2 بسیار ضعیف و در ایستگاه 3 نسبتاً ضعیف طبقه‏بندی گردید.