تاثیر انواع مالچ بر حفظ رطوبت خاک نهال‌های سیاه تاغ (Haloxylon aphyllum) در استان سمنان

Abstract

این پژوهش به‌ منظور بررسی اثر انواع مالچ بر حفظ رطوبت خاک نهال‏های تاغ در استان سمنان در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با 2 تیمار اصلی مالچ طبیعی و مصنوعی و دو تیمار فرعی پلاستیک سفید و سیاه و شن درشت و نرم هر یک با 3 تکرار در مناطق مختلف انجام شد. نهال‌های تاغی آماده به این منظور از گلدان جدا شده و به فاصله 3 متر از هم کاشته و انواع مالچ در حوزه تشتک‏ها به ضخامت 5 سانتی­متر قرار گرفت. تیمار بدون مالچ نیز به عنوان تیمار شاهد در نظر گرفته شد. عملیات آبیاری در این راستا به این صورت انجام شد که فقط تیمار شاهد در ماه یک‌بار آبیاری شد و بقیه تیمارها در طول دوره آزمایش آبیاری نشدند. در هر تیمار به طور تصادفی سنسورهای TDR نصب و فاکتورهای رطوبت خاک، ارتفاع گیاه و ضریب k هر 10 روز یک ‌بار اندازه‌گیری شد. نتایج نشان داد که اثر تیمار مالچ در فاکتور رطوبت خاک با یکدیگر تفاوت دارند (p>0.05). تیمار پلاستیک سیاه بیشترین رطوبت خاک و تیمار ماسه نرم و درشت کمترین رطوبت خاک را دارا بوده، در حالی که تیمار شاهد با تیمار ماسه نرم و درشت تفاوت معنی‏داری داشته (p<0.05)، ولی با مالچ مصنوعی تفاوت معنی‏داری نداشت (p>0.05). بیشترین ضریب k مربوط به تیمار پلاستیک سیاه و کمترین آن مربوط به تیمار ماسه نرم بود. به‌طور کلی تیمار پلاستیک سیاه (مالچ مصنوعی) تفاوت معنی‏داری با تیمارهای طبیعی ماسه درشت و نرم نشان داد (p<0.05) و تیمارهای مالچ از نظر ضریب k تفاوت معنی­داری با شاهد نداشتند (p>0.05). اختلاف معنی­داری بین ارتفاع گیاه در کلیه تیمارها وجود نداشت (p>0.05). در نهایت، تفاوت معنی‏داری از نظر رطوبت خاک در سطح یک درصد و فاکتور ضریب k در سطح 5 درصد بین این دو گروه به دست آمد. فاکتور ارتفاع در دو گروه مالچ طبیعی و مصنوعی تفاوتی با یکدیگر نداشتند. یافته‏های این پژوهش نشان داد که مالچ طبیعی در تمام متغیرهای مورد بررسی از میانگین کمتری نسبت به مالچ مصنوعی برخوردار بوده و در نتیجه مالچ مصنوعی نسبت به مالچ طبیعی رطوبت خاک را به نحو مطلوب­تری حفظ خواهد کرد.