بررسی آت بوم‎شناختی گونه Ferula ovina Boiss در استان کرمان

Abstract

مطالعه خصوصیات بوم‎شناختی گونه <em>Ferula ovina</em> Boiss با هدف شناخت و دستیابی به اطلاعات کاربردی و استفاده از آن در برنامه‏های اصلاح و توسعه مراتع انجام شد. برای این منظور ابتدا به کمک نقشه پوشش گیاهی و بازدید میدانی اقدام به تهیه نقشه رویشگاه این گونه گردید. سپس سه منطقه مختلف شامل سیرچ، مدیم و حتکن به عنوان ایستگاه‏های مطالعاتی انتخاب شد. نمونه‏برداری در هر یک از ایستگاه‎ها‏ با روش سیستماتیک تصادفی به کمک پلات 4 متر مربعی به تعداد 30 پلات در امتداد ترانسکت انجام گردید. خصوصیات رویشگاهی شامل توپوگرافی، اقلیم، خاک، گونه‏های همراه و چگونگی حضور این گونه در پوشش گیاهی (درصد پوشش تاجی، تراکم و فراوانی) مورد بررسی قرار گرفت. همچنین سیستم ریشه‌، فنولوژی‌، ارزش‌رجحانی‌ و آفات گیاه بررسی شد. نتایج نشان داد این گونه در مناطق کوهستانی در دامنه ارتفاعی 2600 تا 3200 متر از سطح دریا رویش داشته و اکثرا در شیب‏های شمالی از 30 تا 60 درصد دیده می‏شود. بارندگی در رویشگاه‎های این‌ گونه ‌بیش ‌از130 میلی‏متر و میانگین دما بین 10 تا 16 سانتی‏گراد بود. این گونه‌ در بافت شنی لومی با هدایت الکتریکی خاک رویشگاه بین 38/0 تا 49/0 دسی زیمنس بر متر و اسیدیته در حدود 8 تا 2/8 به خوبی استقرار می‏یابد. پوشش تاجی متوسط 9/9 درصد، تراکم برابر 4300 پایه در هکتار با فراوانی93 درصد تعیین گردید. ریشه این گیاه از نوع راست بوده و دارای انشعاب‏های محدودی است. مراحل رویش گیاه از اواخر اسفند شروع و تا نیمه مرداد ادامه دارد. رشد رویشی از هفته دوم اسفند آغاز می‏گردد. زمان گل‏دهی کامل از اوایل اردیبهشت آغاز و بذر دهی از اوایل خرداد شروع و تا اواسط مرداد ماه ریزش می‏کنند. این گونه فقط از طریق بذر تکثیر می‌‏‎یابد. بهترین عمق کاشت یک سانتی‏متر می‏باشد. گوسفند و بز در حالت سبز بودن از گل‏ها و برگ‏های این گیاه به خوبی چرا می‏نمایند، به طوری که ارزش رجحانی بالایی نسبت به دیگر گونه‏های همراه (حدود 59 درصد) داشته و دامداران منطقه از این‌گونه به عنوان علوفه زمستانه بهره می‏برند.