برآورد و رتبه‌بندی ارزش حفاظتی خدمات منتخب اکوسیستم‌های مرتعی از دیدگاه ترجیحات مردمی (مطالعۀ موردی: اکوسیستم مرتعی شیخ موسی)

Abstract

توجه به اکوسیستم­های مرتعی از آن جهت مهم است که اکوسیستم­های مرتعی اثرات قابل توجه­ای بر کشاورزی و امنیت غذایی انسان­ها داشته و همچنین دارای کارکردهای مختلفی می­باشند که ادامۀ زندگی برای انسان­ها بدون آن­ها ممکن نخواهد بود. از این­رو هدف از مطالعۀ حاضر برآورد ارزش حفاظتی و بررسی سهم و رتبه­بندی خدمات منتخب اکوسیستم مرتعی شیخ موسی شهرستان بابل از طریق ترجیحات افراد در قالب مدل­سازی انتخاب (<em>CE</em>) است. برای انجام مطالعۀ پیش­رو، مهم‌ترین خدمات مرتع شیخ موسی شامل تنوع زیستی، گیاهان دارویی، اکوتوریسم و آثار باستانی با توجه به تفکیک عملکردها و خدمات اکوسیستم و از طریق پیمایش میدانی مشخص شده‌اند. برای بررسی ترجیحات افراد از روش‌ آزمون انتخاب و توزیع 170 پرسشنامه بین مردم بخش بندپی­شرقی در سال 1396 استفاده شد. نتایج حاصل از مطالعۀ حاضر نشان داد که میزان تمایل به پرداخت (<em>WTP</em>) سالانۀ افراد برای بهبود وضعیت خدمات اکوسیستم مورد نظر 29/66692 ریال (05/2 دلار) و ارزش کل از جنبۀ خدمات ارائه شده معادل 2667 میلیون ریال (09/82194 دلار) است. نتایج به­دست آمده حاکی از آن است که متغیرهای درآمد، سرپرست خانوار بودن و بازدید از منطقه از مهم‌ترین عوامل اثرگذار بر تمایل به پرداخت افراد هستند. براساس ارزش­های به­دست آمده، اولویت توجهات مردم منطقه بیشتر به سوی خدمات تنوع زیستی است. همچنین ارزش به­دست آمده توسط روش آزمون انتخاب به خوبی توانسته سهم هر یک از کارکردها را با توجه به تئوری لانکستر ارائه دهد. در نتیجه پیشنهاد می­شود در سیاست‌های اتخاذ شده از طرف مسئولین مربوطه به اولویت­های خدمات و ویژگی­های اکوسیستم مورد نظر در جهت حفظ آن­ها توجه شود.