اثر تغییر کاربری مرتع به جنگل‌کاری بر ذخایرکربن آلی و برخی خصوصیات خاک (مطالعۀ موردی: جنگل‌کاری حسن‌آباد سنندج)

Abstract

پژوهش حاضر به­منظور بررسی اثر تغییر کاربری مرتع به جنگل­کاری ‌بر میزان ترسیب کربن و ذخیرۀ ازت در منطقۀ جنگل­کاری شدۀ حسن­آباد در شهرستان سنندج صورت گرفت. توده­های مورد مطالعه شامل سرونقره­ای، کاج تهران، زبان­گنجشک، اقاقیا و سروخمره­ای با متوسط سن 20 سال و مرتع مجاور که در آن تغییر کاربری ایجاد نشده و از لحاظ شرایط فیزیوگرافی و اقلیمی مشابه بودند به عنوان شاهد انتخاب شد. نمونه­برداری از خاک در توده­های جنگل‌کاری شده و شاهد انجام شد و خصوصیات کربن آلی، ازت، فسفر، پتاسیم، وزن مخصوص ظاهری، اسیدیته، هدایت الکتریکی، درصد رس، سیلت و ماسه اندازه­گیری شد. جهت مقایسۀ اثر اجرای عملیات جنگل­کاری با شاهد بر خصوصیات خاک از آزمون t مستقل و به منظور مقایسۀ اثر گونه­های مختلف جنگل­کاری شده بر خصوصیات خاک از تجزیۀ واریانس یکطرفه و جهت مقایسۀ میانگین­ها از آزمون دانکن استفاده گردید. نتایج نشان داد که گونۀ اقاقیا تأثیر قابل توجهی در افزایش کمی کربن و ازت ترسیب شده و مقدار فسفر و پتاسیم خاک داشت و در مجموع در تودۀ اقاقیا مقدار کربن ترسیب شده و ازت ذخیره شده در خاک 62/80 و 42/5 و در تیمار شاهد 05/47 و 08/3 تن در هکتار محاسبه شد. تیمار اقاقیا باعث افزایش مقدار کربن و ازت خاک به مقدار 71 و 75 درصد شد و کمترین مقدار کربن و ازت در خاک توده سرو نقره­ای بدست آمد. نتیجۀ رگرسیون گام­به­گام نشان داد که نیتروژن، فسفر و پتاسیم به­ترتیب از مهم­ترین اجزای تأثیر گذار بر مقدار کربن ترسیب شده در خاک در توده­های بررسی شده است.