قابلیت زیرمدل دامنة WEPP در پیش‌بینی دینامیک رواناب و فرسایش خاک در چند تیپ مرتعی نیمه‌خشک

Abstract

مدل فیزیکی WEPP رواناب و فرسایش خاک را به کمک مفاهیم فیزیکی فرسایش و هیدرولیک جریان و ملاحظة متغیرهای رشد گیاه، تجزیة بقایا، و فرایندهای زمستانه به صورت پویا شبیه‌سازی می‌کند. هدف این مقاله تعیین قابلیت این مدل در تخمین فرسایش و رواناب در چند تیپ مرتعی و بررسی اثر مدیریت در آن است. این طرح در محدودة کبوده علیا در حوضة آبخیز قره‌سو با نصب پلات‌های فرسایش به ابعاد 3×10 متر با 3 تکرار در سه تیپ مرتعی در شیب‌های 25، 35، و 45 درصد اجرا شد. داده‌های اقلیمی بارندگی و دما در داخل ایستگاه ثبت شد و سایر اطلاعات اقلیمی نظیر سرعت و جهت باد، تشعشع، و حرارت نقطة شبنم از ایستگاه سینوپتیک کرمانشاه تهیه گردید. شبیه‌سازی فرسایش و رواناب به صورت تک‌واقعه با استفاده از نسخة v2008.9 مدل در هر پلات انجام شد. ارزیابی نتایج مدل در برآورد روانابْ بیشترین دقت مدل را در شیب 45 درصد نشان داد. همچنین، در شیب 25 و 35 درصد مدل با خطای نسبی متوسط 61_/0 لیتر رواناب را برآورد می‌نمود. در مجموع، کارایی مدل در برآورد رواناب در هر سه شیب خوب بود و ضریب کارایی ناش- ساتکلیف بین 69_/0 تا 73_/0 متغیر بود. کمترین و بیشترین خطای برآورد فرسایش خاک به‌ترتیب در شیب‌های 35 و 45 درصد بود. مدل در برآورد فرسایش در همة شیب‌ها کم‌برآوردی از خود نشان داد. همچنین، مقادیر منفی شاخص ناش- ساتکلیف مؤید کارایی پایین مدل در برآورد فرسایش به‌ویژه در شرایط حاکم بر دو شیب 25 و 35 درصد بود.