تأثیر چرای دام بر رابطۀ بین پوشش و زیتودۀ گیاهی بالای سطح زمین با شاخص‎های گیاهی در منطقۀ سبزکوه چهارمحال و بختیاری

Abstract

پوشش و زیتوده گیاهی از مهم­ترین شاخص‎های اکوسیستم مرتعی بوده که برآورد صحیح آن­ها ضروری است. شاخص‏های گیاهی، ابزاری برای ارزیابی و پایش پوشش و زیتوده هستند که کارآیی آن­ها در مدیریت‏های مختلف بررسی نشده است. در تحقیق حاضر، تأثیر قرق بلندمدت (26 ساله) بر رابطۀ بین پوشش و زیتوده با شاخص‎های­گیاهی در منطقۀ حفاظت شدۀ سبزکوهِ چهارمحال‌وبختیاری با تصاویر ماهوارۀ‏ لندست-8 مورد ارزیابی قرار گرفت. پوشش و زیتوده­گیاهی، با 10 پلات 30*30 و در هر یک با استفاده از کوادرات‏های 2*2 مترمربعی (60 کوادرات) در خرداد 1395 ارزیابی شد. نتایج گویای تفاوت پوشش مناطق قرق و چرایی (به ترتیب 46 و 57 درصد) و زیتودۀ گیاهی (1011 و 1656 کیلوگرم در هکتار) به صورت معنی‌داری بود. رعایت فصل و شدت چرا و پتانسیل بالای تولید در منطقۀ چرایی و انباشت زیاد لاشبرگ، عدم تحریک­پذیری گیاهان و رقابت در مناطق قرق موجب بهبود درصد پوشش و زیتودۀ ­گیاهی در منطقۀ چرایی در مقایسه با قرق بودند. شاخص‎های گیاهی اصلاح کنندۀ اثر خاک در مناطق قرق و چرا برآورد بهتری از پوشش داشتند (به ترتیب 828/0TSAVI1= و 884/0PVI3=). همچنین شاخص PVI2 در هر دو منطقۀ قرق (726/0<em>R</em>²=) و چرایی (698/0<em>R</em>²=) برآورد بهتری از زیتوده داشت. برتری بیشتر شاخص‎های مذکور به دلیل اصلاح اثر خاک و اصلاح اثر گندمیان چندساله، در مناطق مورد بررسی بود. نتایج این تحقیق نشان داد که چرای دام موجب تغییر در ساختار گیاهی و ارتباطات شاخص‎های گیاهی با پوشش شده لذا حسب تغییرات ترکیب و ساختار گیاهی درمناطق مختلف چرایی لازم است از شاخص‎های متفاوتی استفاده شود.