بررسی رابطة تولید مرتع با پارامترهای اقلیمی مؤثر و شاخص‌های خشکسالی در مراتع ندوشن

Abstract

با آنکه بارندگی مهم‌ترین عامل تأثیرگذار در تولید مرتع است، اطلاعات اندکی دربارة روابط تولید مرتع تحت تأثیر متقابل عوامل آب‌وهوایی و، به‌ویژه، شاخص‌های خشکسالی وجود دارد. این پژوهش با هدف بررسی ارتباط تولید مرتع با عوامل آب‌و‌هوایی بارندگی، دما، تبخیر، تعرق، شاخص‌های خشکسالی بارش استانداردشده (SPI)، و شناسایی خشکسالی (RDI) در منطقة ندوشن واقع در استان یزد انجام شده‌ است. بدین منظور، در مورد هر عامل 33 دورة زمانی مختلف، شامل دوره‌های یک تا چهارماهه، شش‌ماهه، و نُه‌ماهه‌ـ به عنوان متغیرهایی که ممکن است در تولید گیاهی مرتع مؤثر باشند‌ـ درنظر گرفته ‌شد. برای کاهش حجم داده‌ها از روش تجزیه به مؤلفه‌های اصلی استفاده شد. به‌ منظور تعیین بهترین رابطه بین تولید با عوامل آب‌وهوایی و شاخص‌های خشکسالی از روابط رگرسیونی استفاده شد. رابطه‌های رگرسیونی مختلف برای متغیر‌های انتخاب‌شده از روش تجزیه به مؤلفه‌ها بررسی شد. در نهایت، در هر روش رابطه‌ای که دارای کمترین خطای نقطة ایده‌آل (IPE) بود رابطة برتر شناخته شد. با مقایسة رابطه‌هایی که بر اساس بارندگی، دما، تبخیر و تعرق، شاخص بارش استاندارد‌شده، و شاخص شناسایی خشکسالی به‌دست آمد، رابطة به‌دست‌آمده از شاخص شناسایی خشکسالی به عنوان رابطه‌ای که برآورد مناسب‌تری از تولید مراتع دارد (969_/0=R و میانگین قدر مطلق خطای نسبی معادل 111_/0) انتخاب شد.