بررسی تطبیقی نقش شکارگاه در دو اثر فرش و نگارگری دورۀ صفوی(نمونه موردی: فرش شکارگاهی موزۀ وین با نگارۀ شکار بهرام گور در مقابل آزاده از کلیات امیرعلیشیرنوایی )

Abstract

موضوع شکار در هنر نگارگری هر دوره‌ای از انواع رویکردها و اندیشه‌های مختلف مناسب با زمان خود بهره مند بوده است. شاهان صفوی با برپایی کارگاه‌های خاص هنری و نقاش خانه‌ها، هنر نگارگری را به صورت هنری کاربردی در آوردند. آنان با در اختیار گرفتن نگارگران، از آنان خواستند تا نقوش و تصاویری برای سایر تولیدات هنری همچون قالی فراهم کنند. بی‌شک می‌توان گفت از دلایل ماندگاری فرش‌های دوره صفوی، تبعیت و الگوپذیری از اصول و معیارهای استاندارد و تعریف شده‌ای بود که در حوزه نگارگری به کار گرفته می‌شد و از آنجا که در دوره صفوی به خصوص مکتب تبریز، نگارگران و پیروان سبک بهزاد از جمله سلطان محمد، نگارگری را به اوج خود رساندند؛ چنین پیشرفتی در حوزه فرش نیز برای ما قابل توجیه می‌باشد. در این دوره، طراحان فرش به تاثیر نقش شکار در نگارگری‌های عصر خود به طراحی فرش‌هایی با مضمون شکار پرداختند. یکی از این نمونه فرش‌ها «فرش شکارگاهی وین» اثر سلطان محمد است. با بررسی مبانی زیبایی شناسی طرح و نقش فرش وین، این سوال مطرح است که تا چه اندازه ممکن است مبانی زیبایی شناسی این طرح‌ها در فرش مذکور متاثر از نگارة «شکار بهرام در مقابل آزاده» اثر سلطان محمد بوده باشد؟ اصول طراحی نقش مایه‌ها در فرش، مستلزم تسلط و شناخت پیرامون طرح و رنگ در آثار نگارگری است. در این مقاله با هدف بررسی شواهد و اثبات عوامل شناخت خالق هر دو اثر، ارکان و اصول زیبایی شناسی فرمی هر دو اثر مورد مطالعه تطبیقی قرار خواهد گرفت. ضرورت انجام این تحقیق، استخراج استانداردی مدون در جهت بهبودی هر چه بیشتر وضع موجود در مورد طرح فرش و نگارگری است. مطالعه هر دو نمونه به صورت موردی و تجزیه و تحلیل اطلاعات نیز براساس روش استقرایی خواهد بود.