ارزیابی هیبریدهای دیپلوئید با فرم ریشه صاف و گرد (Broad elliptic) در چغندرقند

Abstract

چغندرقند ریشه‏ای مخروطی شکل دارد که در زمان برداشت انتهای آن شکسته و در زمین باقی می‏ماند لذا میزان قابل توجهی از محصول ریشه و به تبع آن محصول قند از بین می‏رود. ضمناً خاک مزرعه نیز در شیارهای جانبی ریشه باقی مانده و همراه آن به کارخانه قند حمل می‏گردد. در مناطق آلوده به نماتد و ریزومانیا خاکی که با ریشه چغندرقند جابجا می‏شود موجب گسترش این بیماری‏ها می‏شود. گسترش بیماری از یکسو و نیز اتلاف عملکرد ریشه از سوی دیگر محققین را بر آن داشت که بدنبال تهیه هیبرید هایی با فرم ریشه صاف و گرد باشند تا میزان خسارت و انتقال آلودگی به حداقل برسد. در این تحقیق از فامیل های فول سیب دو جمعیت F2 با کد‏های 27102 و 27131 با فرم ریشه صاف و گرد جهت تهیه هیبرید استفاده شد. پایه مادری مورد استفاده (سینگل کراس 231*261) از صفات کمی و کیفی مطلوبی برخوردار بود. ارقام هلیکس و رسول بدلیل دارا بودن عیار قند بالا، راندمان استحصال مناسب و فرم ریشه مطلوب به عنوان شاهد در این آزمایش مورد استفاده قرار گرفتند. هیبریدهای بدست آمده در یک آزمایش شامل 16 رقم و درقالب طرح بلوک‏های کامل تصادفی با چهار تکرار در دو منطقه کرج و مغان مورد مقایسه قرار گرفتند. با توجه به نتایج بدست آمده، تجزیه بای پلات و تجزیه خوشه‏ای برمبنای میانگین صفات کمی و کیفی، هیبریدها به پنج گروه تقسیم شدند. برمبنای صفات ظاهری ریشه ( صافی ، فرم و یکنواختی ریشه) و نیز صفات کمی و کیفی (عملکرد ریشه ، عملکرد شکر ، عیار قند و راندمان استحصال) هیبریدهای (261*231) * 27102-S1.25 ، (261*231) * 27102-S1.44 و (261*231) * 27131-S1.3 که به ترتیب 84/83 ، 68/80 و 28/71 تن در هکتار عملکرد ریشه داشتند به عنوان بهترین هیبریدها شناخته شدند.