اثر کاربرد تلفیقی کودسبز و شیمیایی بر میزان کربن و نیتروژن خاک، کنترل علف‎های هرز و عملکرد کمی و کیفی چغندرقند

Abstract

<strong>بهره‌برداری مداوم از خاک سبب کاهش مواد آلی و عناصر غذایی و استفاده بیش‌ازحد کودهای شیمیایی می</strong><strong>‌</strong><strong>گردد. در چغندرقند به دلیل نیاز بالا، استفاده از کودهای آلی اهمیت بیشتری دارد. کودهای سبز و تلفیق آنها با منابع شیمیایی گامی درجهت کاهش مصرف کودهای شیمیایی و حرکت به سوی کشاورزی پایدار است. در پژوهش حاضر ابتدا دو گونه نخودفرنگی و خلر به عنوان کودسبز کشت گردید سپس میزان تولید و ویژگی‌های آنها مانند مقدار نیتروژن و کربن به‌همراه اثر بر خصوصیات خاک درمقایسه با شاهد مورد ارزیابی قرار گرفت. سپس اثر آنها به‌تنهایی و در تلفیق با مقادیر کاهش یافته کود نیتروژن (160 و 80 کیلوگرم نیتروژن از منبع اوره) درمقابل 240 کیلوگرم اوره در تیمار مرسوم شیمیایی و شاهد بدون کود، مجموعاً در هشت تیمار طی سال</strong><strong>‎</strong><strong>های زراعی 1391 تا 1393 بر چغندرقند مورد مقایسه قرار گرفت. نتایج نشان داد کودهای سبز ازنظر زیست‌توده تولیدی، نیتروژن و کربن اختلاف معنی</strong><strong>‎</strong><strong>داری داشتند و نیتروژن، کربن و نسبت کربن به نیتروژن خاک را 50 روز پس از مصرف تغییر دادند. همچنین اثر مطلوبی بر کاهش تراکم و زیست‌توده علف هرز داشتند. بیشترین عملکرد ریشه (47 تن در هکتار) و زیست توده تر (56/8 تن در هکتار) در تیمار تلفیقی نخودفرنگی+ 160 کیلوگرم نیتروژن بدست آمد که درمقایسه با کود شیمیایی (41/2 تن در هکتار)، بالاتر بود. با کاهش مصرف نیتروژن در تیمارهای تلفیق کودسبز نخودفرنگی، بالاترین عیارقند (20/3 درصد) به دست آمد. بیشترین مقادیر درصد قند قابل استحصال نیز در تیمارهای تلفیقی نخودفرنگی و کاربرد جداگانه کودهای سبز (حدود 18%) حادث شد.د درحالی که کمترین میزان قند قابل استحصال مربوط به تیمار کود نیتروژن و تیمارهای تلفیق خلر + نیتروژن (حدود 16%) بود. درنهایت بیشترین عملکرد قندخالص (8 تن در هکتار) در تیمار تلفیقی کودسبز نخودفرنگی+ 160کیلوگرم کود نیتروژن بود که نسبت به شاهد 20 درصد افزایش داشت. در سایر تیمارهای تلفیق نیز علیرغم کاهش مصرف یک تا دو سوم نی</strong><strong>تروژن مصرفی در مقایسه با تیمار شیمیایی مرسوم، عملکرد قندخالص کاهش محسوسی نیافت. کمترین ناخالصی شامل نیتروژن مضره، پتاسیم و سدیم و کمترین قند ملاس در تیمارهای کود سبز و یا تلفیق با مقادیر کمتر نیتروژن به دست آمد. این امر بیانگر این است که کاربرد کود سبزمصرف کود شیمیایی را کاهش و ضمن حفظ عملکرد، کیفیت و سلامت محصول را افزایش داد.</strong>