ارزیابی پایداری فعالیت‌های کشاورزی در کشور ایران: با تأکید بر ردپای اکولوژیکی و رهیافت تقاضای واقعی زمین

Abstract

<strong> </strong>افزایش روزافزون جمعیت، تغییر الگوی زندگی، افزایش مهاجرت به شهرها، سطح پایین تکنولوژی، محدودیت اراضی مناسب کشاورزی و استفاده نادرست از منابع پایه روند تخریب منابع را تشدید کرده است. این در حالی است که نگه­داری از منابع طبیعی و محیط­زیست به منظور حفظ قابلیت­های تولیدی آن­ها از اهمیت زیادی برخوردار است. حفظ مطلوب این منابع وابسته به درک وضعیت، مسیر و میزان تغییرات فعلی منابع با استفاده از مقیاس­های پایداری نظیر شاخص ردپای اکولوژیکی است.<br /> به دلیل اهمیت مباحث پایداری در بخش­های مختلف اقتصادی خصوصاً بخش کشاورزی که ارتباط بیش­تری با کاربرد منابع طبیعی دارد، در تحقیق حاضر شاخص ردپای اکولوژیکی به عنوان شاخصی معتبر برای ارزیابی وضعیت پایداری در بخش کشاورزی در کشور ایران برای دوره زمانی 86-1376 با استفاده از رهیافت تعیین میزان واقعی تقاضای زمین محاسبه شده و نتایج به­دست آمده برای ارزیابی پایداری فعالیت­های این بخش در داخل و در سطح جهانی مورد ارزیابی قرار گرفته است. <strong> </strong>نتایج نشان داد فعالیت­های کشاورزی در کشور ایران از نقطه نظر اقتصاد داخلی با مباحث پایداری سازگار اما در ارتباط با اقتصاد جهانی ناسازگار است. از سوی دیگر علی­رغم تأمین مباحث پایداری در تولیدات داخلی محصولات کشاورزی، تقاضای واقعی برای زمین خصوصاً در سال­های اخیر روندی فزاینده داشته است. که این امر به مفهوم تنزل وضعیت پایداری در اقتصاد داخلی می­باشد. لذا پیشنهاد می­شود اقداماتی در راستای پذیرش روش­های پایدار تولیدی در بخش کشاورزی در داخل صورت گیرد و برای تأمین پایداری در سطح جهانی نیز الگوی تجارت محصولات کشاورزی در ایران مورد بازبینی قرار گیرد.