بررسی عملکرد دانش‌آموزان سال سوم راهنمایی در موقعیت‌های طرح ‌مسئله ریاضی

Abstract

هدف این پژوهش، بررسی عملکرد دانش‌آموزان سال سوم راهنمایی در موقعیت‌های طرح ‌مسئله و واکنش‌ آنها به این نوع موقعیت‌ها بود. به این منظور، یک آزمونِ طرح‌ مسئله بر مبنای چارچوب استویانوا و الرتن تهیه و اجرا شد. جهت بررسی دقیق‌تر عملکرد دانش‌آموزان، برمبنای مطالعات قبلی و تجارب محققان و نیز بررسی اولیه مسائل طرح شده توسط دانش‌آموزان، یک چارچوب برای بررسی مهارت طرح ‌مسئله آنها طراحی شد. نمونه مورد مطالعه 65 دانش‌آموز پسر در پایه سوم راهنمایی در شهرستان باقرشهر بود که به شیوه‌ی نمونه‌گیری در دسترس انتخاب شدند. تحقیق حاضر از نوع کیفی و روش مورد استفاده، توصیفی- تحلیلی با استفاده از تحلیل محتوا است. به منظور کسب آگاهی بیشتر از واکنش‌های دانش‌آموزان هنگام رویارویی با تکالیف طرح‌ مسئله و نوع موقعیت‌هایی که ترجیح می‌دهند، پرسشنامه‌های شامل سه سؤال نیز بین 32 نفر از آنها توزیع شد. تجزیه و تحلیل داده‌ها نشان داد، دانش‌آموزان در موقعیت‌ ساختاریافته‌ی طرح ‌مسئله عملکرد بهتری نسبت به موقعیت‌های نیمه ساختاریافته و آزاد دارند و طرح ‌مسئله در این موقعیت‌ها را نیز نسبت به دو موقعیت دیگر ترجیح می‌دهند. اما در مجموع، عملکرد آنها در طرح ‌مسئله ریاضی بسیار ضعیف و تأمل‌برانگیز بود. به طوری ‌که در موقعیت نیمه ساختاریافته، 84% و در موقعیت آزاد، 65% از دانش‌آموزان موفق به طرح حتی یک مسئله‌ صحیح نشده بودند. همچنین، اکثر مسائل طرح شده توسط دانش‌آموزان، تکرار مسئله‌های موجود در کتاب درسی بود که نشانگر وابستگی آنها به کتاب، و فقدان تجربه کافی برای طرح ایده‌ها و مسائل جدید، و شاید عدم وجود فرصت برای پرورش مهارت تفکر واگرا است.