تعیین روایی سازه و پایایی "مقیاس خود کارآمدی تکلیف" برای فعّالیت‌های روزانة سالمندان

Abstract

مقدّمه و هدف: به دلیل تأثیر خود کارآمدی ادراک‌شده بر انجام فعّالیّت‌های زندگی روزانة سالمندان، نبود ابزاری روا و ضرورت سنجش این سازه در کشور، هدف تحقیق، رواسازی نسخة فارسی "مقیاس خود کارآمدی تکلیف" بود. <br />روش‌شناسی: جامعة آماری این تحقیق عبارت بودند از سالمندان زن و مرد شهر اراک که در مجموع 482 آزمودنی شامل 190 زن (%03/40) و 281 مرد (%7/59) با میانگین سنّی 86/68 سال از 8 منطقه بودند و به طور در دسترس انتخاب شدند. ابزارهای تحقیق، پرسشنامة بسته-پاسخ مشخّصات فردی (شامل سن، جنس، فراوانی افتادن در یکسال گذشته، و غیره) و "مقیاس خود کارآمدی تکلیف"بود. برای تحلیل داده‌ها از تحلیل تأییدی، با استفاده از چرخش واریماکس استفاده‌شد. تعیین پایایی مقیاس با ضریب همبستگی پیرسون، آلفای کرونباخ و همبستگی درون‌طبقه‌ای محاسبه‌شد. برای بررسی روایی تفکیکی از تحلیل واریانس و برای تحلیل داده‌ها از نرم‌افزار SPSS-16 استفاده‌شد. <br />یافته‌ها: تحلیل داده‌ها، به استخراج 2 عامل، 1)خود کارآمدی مراقبت از خود و 2)خود کارآمدی تحرّک منجر شد که به ترتیب حدود %77 و بیش از %8 واریانس کل را تبیین کردند. پایایی آزمون مجدد 90/0 برای مقیاس به دست آمد. همبستگی گویه‌ها با نمرة کل بین 46/0 تا 91/0 متغیّر و معنی‌دار بود (p≤0.001). پایایی درونی کلّ مقیاس و زیرمقیاس‌های 1 و 2 به ترتیب 88/0، 89/0 و 87/0 و پایایی درون‌طبقه‌ای، 88/0 بود. میانگین نمرة کلّ خودکارآمدی تکلیف آزمودنی‌های بدون سابقة افتادن (21/21±67/165)از آزمودنی‌های با سابقة یک (67/36±21/145)، دو (78/41±91/137) و سه (07/52±24/106) افتادن در یک‌سال گذشته به ‌طور معنی‌داری بالاتر بود که روایی تفکیکی (افتراقی) مقیاس را تأیید کرد. <br />نتیجه‌گیری: این نتایج، روایی و پایایی نسخة فارسی مقیاس خود کارآمدی تکلیف را برای سالمندان ساکن در جامعه تأیید کرد. این مقیاس روا و پایا می‌تواند برای اهداف آموزشی، پژوهش و بالینی مورد استفاده قرار گیرد. <br />