تعامل و تبادلات علمی، فرهنگی ایران و هند در روزگار ساسانیان

Abstract

<br />ایرانیان و هندیان از همان آغازِ جدایی اقوام آریایی، در موارد متعدد به یکدیگر نظر داشته و از دستاوردهای هم اقتباس و استفاده می کردند. به‌ویژه ایرانیان در هنگام تنگناها هندوستان را جایگاه امن و میهن دوم خود شمرده، به آن سرزمین پناه می‌بردند. این دو کشور از لحاظ فرهنگ و ادبیات و برخی علوم از جمله پزشکی، نجوم و ریاضی بسیار غنی بوده‌اند و تأثیر بسزایی بر هم نهاده‌اند. در دورة ساسانی، تبادلات علمی و فرهنگی از سوی ایرانیان با ترجمة متون هندی و سانسکریت به پهلوی و ورود برخی آلات موسیقی و موسیقی‌دانان و رامشگران از هند به ایران انجام پذیرفت و از سوی دیگر هندیان نیز از علوم و فنون ایرانیان بهره‌مند شدند، به طوری که شمار قابل توجهی از پزشکان جندی شاپور از هندیان تشکیل می‌شده و همچنین گوپتاها(۳۲۰ تا ۵۵۰م) که سلسلة هم‌عصر ساسانیان بودند، در زمینة ساخت بناها، کتیبه‌نویسی، سنگ‌تراشی، نقاشی و ضرب سکه ، از ایرانِ ساسانی پیروی می‌کردند. بنابراین، در این پژوهش با استفاده از متون کهن و روش کتابخانه ای برآنیم که مبادلات علمی و فرهنگی ایرانیان و هندیان را بررسی و تا حد امکان سهم هر یک از این دو کشور را در پیشرفت علوم و فنون دیگری مشخص کنیم.