تبارشناسی روشنفکری در تاریخ مشروطة ایران (سال‌های 1285 تا 1305)

Abstract

مقالۀ حاضر به بررسی جامعه‌شناختی اهتمام روشنفکران در ساخت نخستین دولت مدرن در ایران پرداخته است. به‌گونه‌ای‌که امکان تحلیل تاریخی مقولۀ روشنفکری را در دوران مشروطه از سال 1285 تا 1305 به دست می‌دهد. ارتباط گفتمان‌های سیاسی روشنفکران با مناسبات قدرت به شیوه‌ای فوکویی تحت تحلیل تبار تاریخی قرار گرفته است. نتیجۀ بررسی‌ها در این مقاله نشان می‌دهد که معرفت‌های متفاوت شکل‌گرفته در هر گفتمان و کردارهای گفتمانی ناشی از آنها در درون مناسبات قدرت، زمینه‌های چرخش گفتمان‌های روشنفکری به گفتمان‌های بوروکراتیک و به دنبال آن تغییر نظام سیاسی را در نوعی عدم استمرار تاریخی فراهم آورده است.