نهشته‌های آهن اُاُئیدی سازند کژدمی در بخش مرکزی خلیج فارس: محیط رسوبی و تغییرات سطح آب دریا

Abstract

خصوصیات رسوب‌شناسی، محیط‌رسوبی و تغییرات سطح آب دریا در توالی زیرسطحی نهشته‌های آهن اُاُئیدی کرتاسه میانی در یکی از میادین هیدروکربنی بخش مرکزی خلیج فارس در این مطالعه مورد بررسی قرار گرفته است. بررسی‌های انجام شده شامل پتروگرافی، آنالیز پراش اشعه ایکس و آنالیز اندازه با استفاده از دستگاه دانه‌بندی لیزری است. بررسی مغزه‌های این توالی نشان می‌دهد این نهشته‌های زیرسطحی از پایین به بالا شامل آهک شیلی، شیل آهکی، ماسه‌سنگ با سیمان آهکی، شیل و سپس نهشته‌های آهن اُاُئیدی است. کانی‌شناسی غالب نهشته‌های آهن‌دار در بخش بالایی توالی شامل گوتیت، فسفات، کلسیت، کانی‌های رسی و سیدریت می‌گردد. نتایج حاصل از این آنالیزها نشان داد که اُاُئیدهای مورد مطالعه در یک محیط دریایی کم‌عمق همراه با جریان‌های رفت و برگشتی که به طور متناوب توفانی بوده، تشکیل شده است. عدم وجود آهک‌های باقی‌مانده در ساختمان اُاُئیدها، حضور فسیل‌های دریایی، تبدیل توالی سیدریتی به گوتیتی در طول زمان و تقارن و گردشدگی اغلب دانه‌ها این محیط رسوبی را تأیید می‌نماید. ته‌نشست مجدد شیل در بخش بالایی این توالی و در نتیجه ایجاد لایه‌های ناتراوای شیل در بالا و پایین نهشته‌های آهن اُاُئیدی، این توالی را از تغییرات ثانویه گسترده محفوظ داشته است. سطح آب دریا از ابتدای این توالی به سمت لایه آهنی کاهش داشته و پس از ته‌نشست این لایه، افزایش یافته است. چنانچه این توالی در سایر بخش‌های خلیج‌فارس نیز حضور داشته باشد، می‌تواند به عنوان لایه کلیدی در مطالعات چینه‌شناسی دارای اهمیت بوده و در تطابق واحدها در سطح منطقه مؤثر باشد.