رخساره‌های رسوبی و اثرات طوفان در سیستم‌های آواری- کربناته تریاس پسین (نورین- رتین) در شمال اصفهان، ایران مرکزی

Abstract

با پیشروی دریای تریاس پسین و پس از رویداد خشکی زایی سیمرین پیشین، توالی رسوبی متشکل از مارن، ماسه سنگ و سنگ آهک ریفی در ایران مرکزی بر جا گذاشته شده است که به سازند نایبند موسوم است. این سازند در شمال اصفهان به بخش‌های گلکان (تناوب مارن و ماسه سنگ)، بیدستان (ماسه سنگ و سنگ آهک ریفی)، حوض شیخ (تناوب مارن و ماسه سنگ)، حوض خان (سنگ آهک ریفی با میان لایه‌هایی از مارن) و قدیر (تناوب مارن و ماسه سنگ همراه با آثار زغالی) قابل تفکیک است. در این مطالعه بخش‌های بیدستان و حوض خان مورد بررسی و مطالعه قرار گرفته‌اند. این دو واحد به صورت شاخص و متشکل از بایوسترومی هستند که از مجموعه سنگ‌های ریفی مرجانی- اسفنجی است و شامل لایه کلیدی از موجودات ریف ساز (مرجان و اسفنج)، ریف زی (بازوپایان، شکم پایان، لاله دریایی و دوکفه‌ای) و مخصوصاً Heterastridium spp. می‌باشد. با توجه به مطالعات صحرایی، مقاطع نازک میکروسکوپی و بررسی رخساره‌ها، مدل محیط رسوبی سازند نایبند در شمال اصفهان به صورت شلف باز آواری- کربناته و تحت تأثیر امواج طوفانی در نظر گرفته می‌شود. در این مدل تناوب ماسه سنگ و مارن نهشته‌های آواری بخش گلکان در زیرقاعده امواج آب و هوایی و در محدوده اثر امواج طوفانی در شلف خارجی (outer shelf) تشکیل شده‌اند. رسوبات مخلوط آواری-کربناته بخش حوض شیخ و سنگ آهک‌های ریفی بخش بیـدستان و حوض خان در قسمت شلف میــانی (outer shelf - transition) نهشته شده‌اند. بررسی نحوه رسوب‌گذاری در بخش های مختلف سازند نایبند در شمال اصفهان و مخصوصاً شناخت شرایط حاکم بر محیط رسوب‌گذاری سیستم مخلوط آواری- کربناته (بخش‌های گلکان، بیدستان، حوض شیخ و حوض خان) در این منطقه، اهمیت این مطالعه را مشخص می‌کند.