مدل ایکنولوژیکی نهشته‌های آواری سازند شیرگشت در زیرپهنه کلمرد، ایران مرکزی

Abstract

<strong> </strong> نهشته­های مخلوط آواری-کربناته سازند شیرگشت، به سن اردویسین، در دو برش کوه عاشقان و کوه راهدار، واقع در زیرپهنه کلمرد در ایران مرکزی دارای مجموعه متنوعی از آثار فسیلی هستند. گسترش ایکنوفاسیس­ها اساساً وابسته به شرایط محیط رسوبی از جمله نوع رسوب، مواد غذایی در دسترس، میزان اکسیژن و سطح انرژی است. نهشته­های سازند شیرگشت در محیط­های رسوبی چون حاشیه ساحلی، دور از ساحل و جزایر سدی- لاگونی ته­نشین شده­اند. در این سازند، 5 ایکنوفاسیس شناسایی شدند که 3 نوع ایکنوفاسیس کروزیانا، اسکولایتوس و سیلنیکنوس تحت کنترل بستر و ایکنوفاسیس مخلوط کروزیانا-اسکولایتوس نیز تحت کنترل شرایط رسوبی و شوری محیط تشکیل شده­اند. همچنین، سطوح پیشرونده فرسایشی (سطوح دوباره فعال شده) مناسبترین نواحی جهت گسترش مجموعه ایکنوفاسیس­های تحت کنترل بستر یعنی ایکنوفاسیس گلوسی­فانجیتس بوده است. در رسوبات حاشیه ساحلی بالایی- پیش ساحل در مجموعه جزایر سدی پیشرونده تحت تاثیر امواج در این سازند، مجموعه اسکولایتوس و سیلنیکنوس با تنوع کم مشاهده می­شوند. همچنین وجود اثر زیستی جانوران رسوب تا معلق­خوار (مخلوط کروزیانا-اسکولایتوس) در نهشته­های حاشیه ساحلی میانی و قسمت­های بالایی حاشیه ساحلی پایینی سازند شیرگشت، حاکی از فراوانی مواد غذایی در بستر و ستون آب می باشد. رسوبات مخروط­های شسته شده-لاگونی این سازند که تحت تاثیر نوسانات شوری و اکسیژن قرار گرفته­اند دارای مجموعه­ای از مخلوط کروزیانا-اسکولایتوس می­باشند. رسوبات حاشیه ساحلی پایینی و دور از ساحل سازند شیرگشت، بوسیله مجموعه متنوعی از آثار فسیلی در محیط کاملاً دریایی مشخص می­شوند که وجود ساختارهای تغذیه کننده از رسوبات و گریزینگ (ایکنوفاسیس کروزیانا) دلالت بر وجود چنین محیطی است. <strong> </strong>