هویت شناسی رسانه های جدید ارتباطی و تأثیر آن بر آموزش مفاهیم دینی در چارچوب ایده رسانه های سرد و گرم مک لوهان

Abstract

با توجه به اهیمت زیاد رسانه ­ها در زندگی روزمره، فهم کلان نظری نسبت به رسانه ­ها اهمیت پیدا می­ کند، که در این میان رسانه ­های جدید در بستر فضای مجازی- مانند اینترنت- از منظرهای مختلف نظری و کابردی قابلیت بررسی و کنکاش دارد. این پژوهش با روش تحلیلی- توصیفی در پی پاسخ به این پرسش است که هویت رسانه ­های جدید چیست و بر مبنای ایده رسانه­ های سرد و گرم مک­ لوهان، رسانه­ های جدید ارتباطی، رسانه ­های سرد محسوب می­ شوند یا گرم و این­که تأثیر چنین هویتی بر آموزش معارف دینی چیست؟ به ­همین دلیل پژوهش حاضر، ابتدا به تعریف فضای مجازی پرداخته و خصلت ­های مهم آن را جدا کرده است؛ سپس با توجه به ایده رسانه ­های سرد و گرم مک ­لوهان که از مباحث کاربردی در حوزه نظریه ­های ارتباطی است و نیز رویکرد فرهنگی و فلسفی دارد، استفاده نموده تا فضای مجازی که در عصر مک ­لوهان وجود نداشته را تحلیل کند. مقاله در مرحله اول به وضع اصطلاحات جدیدی از سرد و گرم دست یافته که آن­ها را به رسانه­ های واضح و غامض نامگذاری می ­کند؛ در مرحله دوم نیز فضای مجازی را به­ صورت طیفی تحلیل کرده و در طیف ­بندی به پنج مرحله رسانه ­های سرد و واضح، کم ­مایه، معتدل، پرمایه و گرم و غامض دست می ­یابد و در مرحله سوم و در ادامه تحقیقات خود به ­ماهیت اکتشافی این پژوهش- هویت آمیخته فضای مجازی- پرداخته و آن را تبیین می­ کند؛ در انتهای پژوهش نیز جایگاه رسانه ­های جدید بر اساس طیف بیان شده، نزدیک به رسانه ­های سرد و واضح معرفی شده است. با توجه به این تقسیم ­بندی، محققین معتقدند مفاهیم دینی به ­علت نزدیکی به ابعاد معرفتی و آموختنی، ظرفیت محدودی برای مطرح شدن در فضای مجازی دارند.