پراکنش فرآورده‌های طبیعی و متابولیت‌های ثانویه دارویی در بین تاکسون‌های گیاهی

Abstract

<strong>یکی از کاربردهای موثر گیاهان، استفاده از آنها در درمان است. اگر چه امروزه تعداد زیادی از داروها به صورت سنتتیک به بازار عرضه می‌شوند، لیکن منشا اولیه آنها از گیاهان بوده و درصدی از داروها نیز تاکنون سنتزشان امکانپذیر نشده است. لذا غربالگری گیاهان برای یافتن داروهای جدید یا جایگزین داروهای کنونی کماکان ادامه دارد. نکته مهم و قابل توجه در این غربالگری، شناخت گیاهان هدف در راه رسیدن به ماده موثره مورد نظر است. اینکه چه متابولیت‌هایی در چه گیاهانی قابل سنتز یا جستجو هستند، رویکرد اصلی این مقاله است. این تحقیق با مطالعه کتابخانه ای از طریق کاوش در سایت‌های گوگل اسکولار، پاب مد، ساینس دایرکت و مقالات و کتابهای مرتبط انجام شد. نتایج به دست آمده به معرفی شاخص‌ترین تیره‌ها و جنس‌ها یا گونه‌های گیاهی که در تولید فرآورده‌های طبیعی مورد استفاده در داروسازی، می‌پردازد. در بخش انتهایی با پرداختن به چگونگی پراکنش تعدادی از فرآورده طبیعی همچون آلکالوئیدها، تانن‌ها، رزین‌ها، صمغ‌ها و شیرابه در بین تاکسون‌های گیاهی، رابطه بین این فرآورده‌ها و تاکسون‌های گیاهی مورد بررسی قرار گرفته است. چنین نتیجه گیری شده است که ترکیبات متعددی صرفاً در گیاهان خاصی دیده می‌شوند، اگرچه استثنائاتی نیز دارد. به عنوان مثال آلکالوئیدها را در تیره‌های خرزهره، آلاله، سیب زمینی و خشخاش می‌توان یافت و یا تانن‌ها را می‌توان در گیاهان تیره‌های افرا، پسته و کیوی پیدا کرد. </strong>