رابطه‌ی سبک‌های دفاعی و طرح‌واره‌های ناسازگار اولیه با تاب‌آوری در دانش‌آموزان

Abstract

تاب‌آوری، یکی از سازه‌های اصلی شخصیت برای فهم انگیزش، هیجان، رفتار و ظرفیتی برای مقاومت در برابر استرس و فاجعه است. تاب آوری، به عنوان قدرت یا توانایی برگشتن به زندگی اولیه و شروع وضعیت جدید از طریق کاهش فشار عصبی یا تحریف آن و جایگزینی نشاط نیز تعریف می شود. هدف پژوهش حاضر، تعیین رابطه­ی سبک‌های دفاعی و طرح‌واره‌های ناسازگار اولیه با تاب‌آوری بود. بدین منظور، طی یک مطالعه ی توصیفی از نوع همبستگی، ‌250 دانش‌آموز دبیرستانی شهر تهران به صورت روش خوشه‌ای چند مرحله‌ای انتخاب و از نظر سبک‌های دفاعی، طرح‌واره‌های ناسازگار اولیه و تاب‌آوری مورد آزمون قرار گرفتند. نتایج تحلیل رگرسیون چند متغیری نشان داد که بین تاب‌آوری با سبک دفاعی پخته، همبستگی مثبت و با طرح‌واره‌های ناسازگار اولیه‌ی بریدگی/ طرد، خودگردانی/‌ عملکرد مختل دیگر جهت‌مندی و محدودیت‌های مختل، همبستگی منفی وجود دارد. همچنین، معلوم شد که سبک‌های دفاعی پخته و ناپخته، پیش‌بینی کننده‌ی تاب‌آوری هستند و سبک دفاعی ناپخته، کاهش تاب‌آوری و طرح‌واره‌های ناسازگار اولیه تاب‌آوری را پیش‌بینی می‌‌کند. به نظر می رسد سبک دفاعی پخته به همراه طرح‌واره‌های ناسازگار خودگردانی/ عملکرد مختل و گوش به‌زنگی بیش از حد/ بازداری نیز، می‌‌توانند بهبود یا افزایش تاب‌آوری را پیش‌بینی نمایند.