عرصه‌های درون‌افزای شهری و کارآمدی سیاست رشد درون‌افزای کلان‌شهر تهران

Abstract

سیاست توسعة درون‌افزا، فرایند تولید فضای شهری جدید و توسعة جدید شهری از طریق بهینه‌سازی استفاده از زمین درون نواحی شهری است. این سیاست در مقایسه با سایر سیاست‌های رشد در بیرون و پیرامون، با چارچوب پایداری سازگارتر و به اهداف پایداری نزدیک‌تر است. در پژوهش حاضر، با روش توصیفی-تحلیلی و استفاده از داده‌های اسنادی در تهران، عرصه‌های درون‌افزایی مطالعه و کارآمدی سیاست رشد درون‌افزا تحلیل می‌شود. براساس یافته‌ها، تهران شهری ظرفیت‌دار و درنتیجه مستعد برای سیاست رشد درون‌افزاست. در 30 درصد مساحت شهر بیش از 18 هزار هکتار اراضی و عرصه‌های درون‌افزا با 52 درصد اراضی ذخیرة توسعه و نوسازی و فضاهای خالی و بزرگ‌مقیاس، با اهداف توسعه‌ای و قابلیت دستیابی بالا وجود دارد. این عرصه‌ها، الگوی توزیع با آهنگ افزایشی از شرق به غرب و شمال به جنوب و همین‌طور نظام استقرار بهینه در پهنه‌های چهارگانه (سکونت، فعالیت، مختلط و حفاظت) شهر دارد و برنامه‌ریزی رشد شهری را با توسل به سیاست رشد درون‌افزا امکان‌پذیر می‌سازد. وابستگی شهرداری به رانت فضایی ناشی از فعالیت‌های ساختمانی درون شهر، سوداگری زمین و مسکن درون شهر، آستانة تراکمی پایین و ظرفیت اشباع‌نشدة تراکم شهری، تمرکزگرایی چرخة شهرنشینی ملی، تغییرات اجتماعی، فرهنگی و جمعیتی و اصل حفاظت از اراضی پیرامون شهر، دلایل اصلی کاربرد و کارآمدی سیاست رشد درون‌افزای تهران است.