چالش های مدیریت تولیدمثل سگ ماده

Abstract

با افزایش کاربردهای روز افزون سگ ها در زندگی انسان ها، استفاده از سگ ها به عنوان مدل های پژوهشی ارزشمند و رخداد موارد کم باروری و ناباروری در سگ های اصلاح نژاد شده توجه به وضعیت تولیدمثل و مدیریت آن ها اهمیت بیشتری پیدا کرده است. در سراسر جهان و ایران علل مختلفی بویژه عوامل مدیریتی در کم باروری یا ناباوری سگ های ماده دخیل هستند. کم آگاهی یا ناآگاهی از ویژگی های خاص چرخه تولیدمثل سالانه (جفتگیری، آبستنی، زایمان، شیردهی) و چرخه فحلی سگ های ماده یکی از مسائل عمده در تکثیر و پرورش این گونه است. فراهم کردن و تامین شرایط مناسب برای پرورش سگ های ماده و رسیدن به موقع آن ها به سن بلوغ باور، تعیین مراحل چرخه فحلی و زمان تخمک گذاری، مدیریت جفتگیری، تشخیص زودهنگام و به موقع آبستنی، مدیریت تغذیه و شرایط نگهداری سگ آبستن، آماده کردن محیط و سگ آبستن برای زایمان موفق، پایش زایمان طبیعی، مواظبت از مادر و نوزادان، از شیرگیری به موقع و آماده کردن بدون استرس سگ ماده برای جفتگیری بعدی از نقاط حیاتی در چرخه تولیدمثل سالانه سگ ها است. شناخت این نقاط مهم و تاثیر گذار و عوامل موثر بر آن ها، محیط و شرایط با حداقل استرسی برای سگ های ماده فراهم می کند تا باروری طبیعی و مطلوبی داشته باشند. در این مقاله، مروری بر چهار چالش عمده در مدیریت تولیدمثل سگ ماده یعنی ویژگی های ذاتی تولیدمثل سگ ماده، پایش چرخه فحلی از جوانب مختلف موثر در باروری، رسیدگی مناسب به سگ آبستن و حمایت های لازم و کافی زایمان سگ شده است. نکات مهم و پنهان و موثر این چهار چالش به همراه رهیافت خلاصه و مفید ارائه شده است تا ضمن مرور حقایق، نکات کاربردی و بالینی برا خواننده فراهم شود. استفاده از تاریخچه دقیق و درست و کامل تولیدمثلی، ارزیابی سلول های بافت پوششی واژن و اندازه گیری غلظت پروژسترون، کاربرد به موقع و مناسب التراسونوگرافی و رادیوگرافی، تغذیه مناسب و کافی و بکار بردن به موقع و لازم داروهای ضروری مدیریت زایمان و پس از زایمان می تواند در بهبود و مدیریت صحیح تولیدمثل سگ های ماده کمک کننده باشد.