مقایسه روش فراصوت با دیگر روش های نوین در استخراج عصاره گیاهان دارویی

Abstract

<strong>گیاهان دارویی به ­عنوان یکی از مهم‌ترین منابع اولیه برای تهیه مواد آرایشی، عطرسازی، ترکیبات طعم­دهنده، رنگ­ها و همچنین در تهیه دارو حائز اهمیت می­باشند. نیاز مداوم جامعه بشری به استخراج ترکیبات مؤثر گیاهی سبب انجام پژوهش­های گسترده­ای در زمینه­ی معرفی فرایند استخراجی کارآمدتر و اقتصادی­تر شده است. برای استخراج این ترکیبات فعال گیاهی روش­های عصاره­گیری متنوعی وجود دارد. روش­های سنتی دستیابی به ترکیبات طبیعى گیاهان مثل تقطیر آبی یا بخار آب و استخراج با حلال آلی معایبی مانند اتلاف ترکیبات فرّار، بازده کم، زمان استخراج طولانی، تخریب ترکیبات غیر اشباع و باقی ماندن حلال سمّی را به­دنبال دارد. از این رو روش­های نوینی برای استخراج عصاره از گیاهان دارویی ابداع گردیده­اند. انتخاب یک روش مؤثر در استخراج ترکیبات فعال به شاخص­های مختلفی از جمله نوع گیاه، حلال مورد استفاده، سازگاری با محیط زیست، محدودیت در دما، زمان، هزینه و سایر عوامل می­تواند بستگی داشته باشد. در این مطالعه سعی شده است تا با معرفی و مقایسه مزایا و معایب چهار روش جدید شامل استخراج به کمک فراصوت<strong>[i]</strong>، استخراج به کمک ماکروویو<strong>[ii]</strong>، استخراج به کمک سیال فوق بحرانی<strong>[iii]</strong> و استخراج به کمک حلال پرشتاب<strong>[iv]</strong> در زمینه استخراج ترکیبات مؤثر گیاهی به ویژه گیاهان دارویی اطلاعات لازم برای تصمیم­گیری بهتر محققین در این زمینه فراهم گردد. هر روش استخراج، عملکرد متفاوتی دارد و ترکیب­های مختلفی در عصاره حاصل می­شود و باید درنظر داشت که عملکرد بالا در عصاره حاصله به معنای عملکرد بالای ترکیبات مورد نظر در عصاره نمی­باشد. لذا با درنظر گرفتن مزایا و معایب مختص هر روش و شاخص­های مذکور و همچنین درنظر داشتن محدودیت­هایی از جمله هزینه­های محاسباتی، اتلاف ترکیبات فرّار و احتمال از بین رفتن ترکیبات حساس به دما محقق بایستی روش بهینه را متناسب با شرایط آزمایش خود برگزیند.</strong><br /> <br clear="all" /><br /> <br /> [i]. Ultrasound Assisted Extraction (UAE)<br /> <br /> <br /> [ii]. Microwave Assisted Extraction (MAE)<br /> <br /> <br /> [iii]. Supercritical Fluid Extraction (SFE)<br /> <br /> <br /> [iv]. Accelerated Solvent Extraction (ASE)<br /> <br /> <br /> <br clear="all" /><br /> <br /> [i]. Implant