وضعیت کمی فضای سبز درختی مناطق شهری مشهد و بررسی امکان توسعه آن با روش WLC و GIS

Abstract

به علت فقدان برنامه ریزی جامع در سطح کشور، کاربری فضای سبز با مشکلات متعددی همچون کمبود سرانه ،توزیع و مکان گزینی نامناسب و عدم پیشبینی چنین فضاهایی در سطح شهرها مواجه شدند. در این تحقیق در بخش اول، سطح فضای سبز درختی شامل پارکهای درختکاری شده، بوستانها و مجتمعهای درختی قابل استفاده برای عموم در مناطق مختلف شهر مشهد با استفاده از تصویر ماهواره ای شناسایی و براساس جمعیت، میزان سرانه مناطق محاسبه شد و مناطق 13 گانه از نظر این سرانه اولویت بندی شدند. نتایج بررسی اولیه نشان داد منطقه 3 دارای کمترین سرانه فضای سبز درختی است. در بخش دوم مکانیابی پارکهای جنگلی شهری با درنظر گرفتن معیارهای مکانیابی در جنبه های تفرجی، اکولوژیکی و ساختاری در منطقه 3 انجام گرفت. ابتدا لایه های اطلاعاتی معیارها در محیط GIS تهیه و سپس با استفاده از توابع مختلف فازی، استانداردسازی شدند. نقشه های استانداردسازی شده با روش ترکیب خطی وزنی(WLC) و با اعمال وزن هر معیار که از طریق تحلیل سلسله مراتبی (AHP) بدست آمده اند، تلفیق شدند. نقشه های حاصل، شایستگی زمینهای منطقه 3 و اولویت بندی بهترین مکانها برای احداث پارک جنگلی شهری را نمایش می دهند. سپس ارزیابی مکانهای با بالاترین شایستگی با در نظر گرفتن معیارهای جنبه ساختاری انجام گردید. نتایج نشان داد کاربری های بایر و کشاورزی به دلیل سهولت تبدیل به پارک جنگلی شهری و مناطق نزدیکتر به هسته شهری، به دلیل همجواری با کاربری های مختلف مسکونی، آموزشی،گردشگری و تفریحی و همچنین قابلیت ایجاد مرز و حریم و بهبود کیفیت مناطق شهری و نزدیکی به منابع آلودگی هوا و آلودگی صوتی شایستگی بالایی برای ایجاد پارک جنگلی شهری دارند. از نتایج این پژوهش می توان در طرحهای آتی و برنامه ریزی های مربوط به احداث فضای سبز شهری با توجه به معیارها و پتانسیل منطقه استفاده نمود.