احیا طبیعی برخی خصوصیات میکرومورفولوژیکی خاک مسیرهای چوبکشی در یک دوره 20 ساله (مطالعه موردی: جنگل های شفارود اسالم)

Abstract

استفاده از ماشین های مدرن بهره برداری در جنگل داری، نیروی زیادی را به خاک منتقل می کند. نتیجه وارد شدن چنین نیروهایی، تغییر و آسیب به ساختمان خاک است که اغلب می تواند اثرات مخرب طولانی مدتی بر خصوصیات میکرومورفولوژیکی از جمله اندازه و نوع حفرات خاک داشته باشد. لذا این تحقیق به منظور بررسی میزان بازیابی خصوصیات میکرومورفولوژیکی خاک تراکم یافته در طی دوره 20 ساله در منطقه جنگلی اسالم در شمال ایران انجام گرفت. تیمارها شامل سه دوره زمانی (1، 10 و 20 سال)، دو طبقه شیب (بیشتر از 20 درصد و کمتر از 20 درصد) و دو سطح ترافیک (زیاد و کم) بود. همچنین پلات هایی به ابعاد 5×12 مترمربع در مسیرهای چوبکشی و شاهد تعیین و در هر پلات با استفاده از قوطی کوبینا نمونه دست نخورده تهیه شد و سپس از این نمونه ها، مقاطع نازک تهیه گردید. مقاطع نازک مورد مطالعات میکروسکوپی توسط میکروسکوپ پلاریزان قرار گرفتند و پس از مطالعه و عکس برداری، درصد تخلخل کل، مساحت و قطر معادل حفرات با استفاده از نرم افزارImage Tool محاسبه شد. نتایج نشان داد که پس ازگذشت 20 سال از زمان چوبکشی، هنوز خصوصیات میکرومورفولوژیکی خاک های تراکم یافته در مسیرهای چوبکشی کاملا بازیابی نشده و دارای تفاوت معنی دار با منطقه شاهد بودند و برای ترمیم و احیا طبیعی خاک ها در این مناطق به مدت زمان بیشتری نیاز بود. شیب و شدت ترافیک در میزان بازیابی این خصوصیات نیز تاثیر بسزایی داشتند، به طوری که شدیدترین آسیب به خاک مسیرهای چوبکشی در شیب های بیشتر از 20 درصد و ترافیک زیاد مشاهده گردید.