بررسی تنوع گونه‌های چوبی در ارتباط با عوامل فیزیوگرافی در جنگل باباکوسه‌علیا، استان کرمانشاه

Abstract

امروزه در جنگل‌های دنیا برای آگاهی از تغییرات موجود در اکوسیستم‌های جنگلی، تنوع و ترکیب گونه‌های چوبی را برآورد می‌کنند. هدف از این پژوهش بررسی ارتباط تنوع و غنای گونه‌های چوبی با عوامل فیزیوگرافی که فاکتورهای مهمی در پراکنش و استقرار گونه‌های گیاهی محسوب می‌شوند، می‌باشد. برای برداشت داده‌ها، 84 قطعه نمونه 1600 مترمربعی با شبکه آماربرداری 250×200 در جنگلی واقع در سری دو حوزه آب‌خیز ثلاث‌باباجانی و روستای باباکوسه‌علیا در استان کرمانشاه پیاده گردید. در هر قطعه نمونه فاکتورهایی مانند ارتفاع از سطح دریا، شیب، جهت، نوع گونه و قطر آن برداشت شد. سپس مقادیر 8 شاخص تنوع و یکنواختی (سیمسون، هیل، شانون، تعداد گونه‌های همسال، یکنواختی سیمسون، کامارگو، اسمیت- ویلسون و تعدیل‌شده نی) و دو شاخص غنا (مارگالف و منهنیک) با استفاده از مجموع سطح مقطع هرگونه و کل پایه‌ها در هر قطعه نمونه محاسبه گردید. در مجموع 9 گونه چوبی در جنگل‌های منطقه مورد مطالعه شناسایی و 3 شاخص تعداد گونه‌های همسال، اسمیت- ویلسون و مارگالف به‌ترتیب به‌عنوان بهترین شاخص‌های ناهمگنی، یکنواختی و غنا تعیین گردید. نتایج نشان داد که بیش‌ترین مقادیر تنوع و غنای گونه‌ای در ارتفاعات بالایی، جهت شمال و شیب‌های بالای 30 درصد وجود دارد. بیش‌ترین مقادیر یکنواختی نیز در ارتفاعات پایین و جهت جنوبی وجود داشته و در طبقات مختلف شیب نیز اختلاف معنی‌داری بین مقادیر شاخص اسمیت- ویلسون دیده نمی‌شود.