شبیه سازی اثرات سناریوهای توسعه مناطق مسکونی بر رسوب با استفاده از مدل WetSpaدر حوزه زیارت استان گلستان

Abstract

فرسایش و انتقال رسوب یک فرآیند پیچیده بوده که تحت تاثیر بافت خاک، توپوگرافی منطقه، اقلیم، کاربری اراضی، فعالیت‌های انسانی نظیر سیستم‌های کشت و اقدامات حفاظتی خاک و توسعه شهرنشینی می‌باشد. در این تحقیق به بررسی اثرات توسعه مناطق مسکونی بر رسوب حوزه آبخیز زیارت واقع در استان گلستان پرداخته شده است. نقشه‌های رقومی شامل مدل ارتفاع رقومی، پوشش اراضی و بافت خاک (با اندازه سلولی 30 متر) و سری‌های زمانی پیوسته بارش، تبخیر و دمای هوا در گام زمانی ساعتی 4 سال آماری (1386-1390) به‌عنوان ورودی‌های اصلی مدل WetSpa استفاده شد. داده-های دبی جریان و رسوب معلق برای واسنجی مدل مورد استفاده قرار گرفت. نتایج ارزیابی مدل نشان داد که، دقت شبیه‌سازی دبی جریان در دوره واسنجی براساس معیار نش- ساتکلیف 02/67 درصد و ارزیابی شبیه‌سازی رسوب براساس معیار نش-ساتکلیف برای غلظت رسوب معلق و انتقال رسوب به‌ترتیب 08/63 و 22/72 درصد بود. سپس سناریوهای توسعه مناطق مسکونی در محیط نرم افزار GIS تهیه شد و به‌عنوان ورودی به مدل واسنجی شده وارد شد. سپس با مقایسه مؤلفه‌های غلظت رسوب معلق و انتقال رسوب نتایج نشان می‌دهد که با افزایش وسعت مناطق مسکونی غلظت رسوب از23/0گرم بر لیتر در سناریو افزایش صفر درصدی مناطق مسکونی به 27/2 گرم بر لیتر در سناریو افزایش 100٪ مناطق مسکونی رسید و مقدار انتقال رسوب معلق از 253 گرم بر ثانیه در افزایش صفر درصدی مناطق مسکونی به 1143 گرم بر ثانیه در سناریو افزایش 100٪ مناطق مسکونی رسید.