بررسـی اثر شـوری بر گیـاه پالایـی خاک‌های آلـوده به کادمیـوم توسط گیـاه آفتابگـردان (Helianthus annuus L.)

Abstract

به­منظور بررسی اثر شوری بر گیاه پالایی خاک آلوده به کادمیوم توسط گیاه آفتابگردان، آزمایشی در گلخانه آموزشی- پژوهشی دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ورامین در سال 1392 اجرا شد. آزمایش به­صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی انجام شد. تیمار­های آزمایش شامل: آلودگی خاک با کادمیوم در چهار سطح: صفر، 30، 60 و 90 میلی­گرم کادمیوم در کیلو­گرم خاک و تیمار شوری از منبع کلرید سدیم در چهار سطح: صفر، دو، چهار و شش دسی زیمنس بر متر بودند. نتایج نشان داد بیش­ترین میزان کادمیوم برگ و ساقه در تیمار (90 میلی­گرم کادمیوم در کیلو­گرم خاک و شش دسی زیمنس بر متر) با میانگین 33/6 میلی­گرم در کیلو­گرم ماده خشک و کم­ترین مربوط به تیمار (90 میلی­گرم کادمیوم در کیلو­گرم خاک و شاهد) با 13/13 میلی­گرم در کیلو­گرم و بیش­ترین ضریب جذب کادمیوم در شوری (شش دسی زیمنس بر متر+ 30 میلی­گرم کادمیوم در کیلو­گرم خاک) با 199/0 و کم­ترین مربوط به تیمار (شاهد+ 90 میلی­گرم کادمیوم در کیلو­گرم خاک 095/0)، بیش­ترین و کم­ترین درصد پروتئین در تیمار شاهد و تیمار 90 میلی­گرم کادمیوم در کیلو­گرم خاک به­ترتیب با میانگین 32 و 23 درصد به­دست آمد. بیش­ترین درصـد پروتئین در تیمار شش (دسـی­زیمنس بر متـر) با میانگیـن 38 درصـد حاصـل شـد. کم­ترین درصد پروتئین نیز مربوط به تیمار شاهد (شوری صفر) بود. بیش­ترین و کم­ترین میزان کلروفیل a از تیمار شاهد و شوری شش دسی­زیمنس بر متر با میانگین 096/1 و 767/0 میلی­گرم بر گرم وزن تر برگ حاصل شد. بیش­ترین و کم­ترین محتوی پرولین در تیمار 90 میلی­گرم کادمیوم در کیلو­گرم خاک و شاهد به­ترتیب با میانگین 621 و 523 میکرو­مول در وزن تر برگ به­دست آمد. بیش­ترین و کم­ترین محتوی نسبی آب در تیمار شاهد و تیمار 90 میلی­گرم کادمیوم در کیلوگرم خاک به­ترتیب با میانگین 76 و 60 درصد مشاهده شد. بیش­ترین محتوی نسبی آب در تیمار شاهد (شوری صفر) با میانگین 74 درصد و کم­ترین آن نیز مربوط به تیمار شش دسی­زیمنس بر متر بود. نتایج نشان داد که شوری و کادمیوم بر محتوی نسبی آب، محتوی پرولین، محتوی کادمیوم برگ و ساقه، ضریب جذب کادمیوم، درصد پروتئین، محتوی کلروفیل aتأثیر معنی­داری داشتند اما تأثیر شوری بر درصد روغن معنی­دار نبود. اثر متقابل کادمیوم و شوری نیز بر محتوی کادمیوم برگ و ساقه، ضریب جذب کادمیوم، محتوی کلروفیل a معنی­دار بود. شوری سبب افزایش فراهمی و جذب کادمیوم توسط گیاه شد به­طوری­که با افزایش شوری محتوی کادمیوم گیاه نیز افزایش یافت.