بررسی اثر تنش خشکی و قارچ میکوریزا بر صفات کیفی و فعالیت‌های آنزیمی گلرنگ

Abstract

خشکسالی در سال­های اخیر کمبود آب را در بخش کشاورزی از هر زمان دیگری ملموس­تر ساخته است. تحقیقی به­منظور بررسی اثر قارچ مایکوریزا بر عملکرد و اجزای عملکرد گیاه گلرنگ(<em>Carthamus tinctorius .L</em>) در شرایط تنش کم آبی انجام شد. آزمایش در مزرعه آموزشی –پژوهشی دانشکده کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد ورامین-پیشوا واقع در استان تهران - شهرستان ورامین در سال 1392 به­صورت کرت­های خرد شده و در قالب طرح پایه بلوک­های کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. تیمار­های آزمایش شامل کرت اصلی، تنش خشکی در سه سطح: 50 میلی­متر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس A (آبیاری معمول)، 90 میلی­متر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس A (تنش متوسط) و 130 میلی­متر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس A (تنش شدید) و عامل دوم تلقیح بذر با قارچ میکوریزا در چهار سطح شامل: عدم تلقیح (شاهد B₁)، 100 میلی­گرم قارچ میکوریزا B₂، 200 میلی­گرم قارچ میکوریزا B₃و 300 میلی­گرم قارچ میکوریزاB₄ بودند. نتایج نشان داد که کاربرد میکوریزا تأثیر معنی­داری بر درصد روغن و فعالیت آنزیم­های کاتالاز و گلوتاتیون پراکسیداز داشت. همچنین تأثیر تنش خشکی بر میزان پرولین، درصد پروتئین و روغن و همچنین فعالیت آنزیم­های سوپر اکسیداز دیسموتاز، کاتالاز و گلوتاتیون پراکسیداز معنی­دار بود. اثر متقابل تنش خشکی و کاربرد میکوریزا نیز معنی­دار بود و کاربرد 200 میلی­گرم میکوریزا به­همراه آبیاری معمول بیش­ترین تأثیر را در صفات اندازه­گیـری شده داشت. بیـش­ترین و کم­ترین درصـد روغن در تلقیـح بذر با 200 میلی­گرم قارچ میکوریزا (B₃) و شاهد (B₁) به ترتیب با میانگین­های 11/28 و 44/23 درصد حاصل شد. همچنین بیش­ترین و کم­ترین فعالیت آنزیم کاتالاز در تیمار 130 میلی متر تبخیر از تشتک تبخیر کلاسA3 (تنش شدید) و 50 میلی­متر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس A₁ (آبیاری معمول) به­ترتیب 6/16 و 7/9 میلی­گرم پروتئین در دقیقه به دست آمد. بیش­ترین میزان فعالیت آنزیم گلوتاتیون پراکسیداز در تیمار تنش شدید خشکی (4/8 میلی­گرم پروتئین در دقیقه) و کم­ترین میزان آن در تیمار عدم تنش خشکی ( 9/4 میلی­گرم پروتئین در دقیقه) بود.