نگرشی تاریخی- روایی به اختلاف قرائت «مالک»/ «ملک» بر اساس تفاسیر فریقین

Abstract

چکیده <br />دربارة نحوة قرائت کلمة «مالک» در آیة شریفة «مالِکِ یَوْمِ الدِّین» (الفاتحه/ 4) ‏ اختلاف وجود دارد؛ برخی آن را «مَلِکِ» خوانده‌اند و برخی «مالِکِ». چنانکه از آیات قرآن دانسته می‌‌شود، «مالک» و «ملک» بودن خداوند به حسب واقع، یک چیز بیش نیست؛ چون خدا مالک مُلک است و مالک مُلک، همان مَلِک است. پس به ‌احتمال قوی قرائت درست، همان «مالِک» است. در این پژوهش، سعی بر آن است تا با نگاهی تاریخی به تفاسیر فریقین، آغاز ورود بحث اختلاف قرائت در این آیه مشخّص شود و ضمن عرضة اقوال و آرای مفسّران و تبیین ادلّه و نحوة استدلال آنان، روشن شود که آیا موضع مفسّران در ترجیح یکی از قرائت‌ها، موضعی متقن و استوار بوده است یا خیر؟ مباحث مذکور در ذیل این آیه با توجّه به روند تاریخی، ما را در جهت گزینش صحیح قرائت، چندان یاری نمی­کنند، بلکه با توجّه به شواهد موجود و خود آیات قرآن کریم، قرائت مشهور- که همان «مالک» است- صحیح تلقّی می‌شود.