تبیین معنایی ابعاد فرهنگی توسعه اقتصاد مرزی (مطالعه موردی استان کردستان)

Abstract

یکی از شکل­های نهاد اقتصاد در نواحی مرزی، مبادله و تجارت بین مرزی است که در قالب­های رسمی و غیررسمی و به شیوه­های متفاوت صورت می­پذیرد. بنابراین، در این مقاله با اتکا به روش مردم­نگاری به دنبال تبیین معنایی ابعاد فرهنگی پدیده توسعه اقتصاد مرزی مبتنی بر تجربه زیسته مرزنشینان استان هستیم.در چارچوب مفهومی با برشمردن مکاتب توسعه به بررسی جایگاه ارزش­ها در تحقق توسعه و سپس دیدگاه گیدنز در خصوص نقش عامل در ساخت محیط و همچنین به بررسی اهداف ایجاد اقتصاد مرزی پرداخته شده است. هدف مطالعه حاضر شناخت معنایی پدیده توسعه اقتصاد مرزی برای مرزنشینان استان کردستان با تاکید بر بعد فرهنگی می­باشد از روش­شناسی کیفی و روش مردم­نگاری برای انجام عملیات تحقیق بهره گرفته شده است. نمونه تحقیق شامل 40 نفر از ساکنان شهرستان­های بانه و مریوان می­باشد که از روش نمونه­گیری نظری و تعمدی با کمک مطلعین کلیدی شناسایی و با آنها مصاحبه انجام شد. برای تجزیه و تحلیل یافته­ها هم روش نظریه زمینه­ای به کار رفته است. با تجزیه و تحلیل مفاهیم بدست آمده، 6 مقوله محوری یعنی موقتی بودن کولبری؛ تامین امنیت جانی، اقتصادی و روانی؛ رفع شکل­گیری تمایز؛ مرز تنها عامل درآمد از گذشته و شکل­گیری اقتصاد و کنش خاص؛ اولویت بر قانون و شکل­گیری باور ناشهروندی؛ صنعت و مرز دوگانه تفکر اقتصادی (فقر کشاورزی و خدمات) استخراج و در نهایت مقوله هسته اولویت حق زیست و تامین امنیت روانی،جانی و اقتصادی و پیدایش سلسله مراتب اجتماعی در قالب اقتصاد مرزی استخراج گردید.در بین مردم منطقه اقتصاد مرزی عامل مثبت در زندگی آنان و کنترل گاه و بیگاه دولت عامل فقر اقتصادی است. مرز از گذشته دور جایگاه ویژه­ای در زندگی و اقتصاد و فرهنگ مردمان این مناطق داشته است و به همین خاطر بخشی از ذهنیت اقتصادی و فعالیت اقتصادی آنان می­باشد.در بعد گروهی نیز مرز سبب شکل­گیری گروه­ها و طبقات اجتماعی شده است که نوع شغل و میزان سرمایه متاثر از درآمد مرزی است.