خویشتن‌داری بنابر آموزه بودا در متنی به زبان ختنی

Abstract

کتاب زَمبَستَه منظومه­ای طولانی به زبان ختنی قدیم از شاخه زبان­های ایرانی میانه شرقی است. این کتاب، مجموعه­ای وسیع از مفاهیم رایج آئین بودایی و جنبه­های گوناگون دین بودا است. فصل دوازدهم این کتاب فصلی آموزه­ایو شامل مجموعه­ای از شایست­ها و نشایست­هاست. قطعه­ای که در این گفتار برگردان آن از زبان ختنی به فارسی آمده، شامل 52 بند نخستین همین فصل است که به شرح و توصیف سَموَرَ(saṃvara= خودداری،خویشتن­داری اخلاقی یا متوقف ساختن تأثیرات کَرمَه­ها یا اعمال پیشین انسان) اختصاص دارد. سَموَرَ یکی از مهم­ترین مراحل رسیدن به فضیلت پرهیزگاری به شمار می­آید و همانند نگهبانی است که پیوسته می­کوشد تا انسان را از هر آنچه که ناشایست و ناپسند است، دور دارد و او را در جهت رسیدن به نیروانه (= نجات و رستگاری) یاری رساند. در زیر ریشه­شناسی واژه سَموَرَ، دیدگاه فلسفی درباره سَموَرَ، مراحل دستیابی، مراسم تعهد و شرایطی که به از دست دادن سَموَرَ می­انجامد، مورد بررسی قرار گرفته است.