فلسفة حقوق طبیعی انسان در اسلام

Abstract

از آن روی که اسلام به مثابة دین خاتم مدعی انطباق قوانینش با طبیعت خلقت و درون آدمیان است، حقوق طبیعی در مکتب اسلام اندیشة حقوقی غریبی نیست. بسیاری از متفکران مسلمان بدون آن‌که لزوماً دغدغه غرقه شدن در مکاتب یونان و روم باستان را در سر داشته باشند به تأسیس مکتبی حقوقی مدد رسانده‌اند که قدمتی به عمر رونق اندیشة حقوقی در بین بشریت دارد. مدعای این نوشتار هم پیرامون اصلِ انطباق حقوق شرعی در اسلام با حقوق اولیة انسانی بر محور مکتب حقوق طبیعی رقم می‌خورد. یکی از مشکلات اساسی در این میان ناظر به جایگاه پیشینی قانون بر حقوق است. آن‌چه در این مجموعه ارائه گردیده در حقیقت به دنبال پرده برداشتن از قانون طبیعی و منطق فهم و تفسیر اسلامی از آن در راستای تأسیس حقوق جامع و جهان‌شمول انسانی است. با تأمل در این مورد اخیر است که می‌توان خواسته یا ناخواسته به خاتمیت دین اسلام و جامعیت و شمولیت آورده‌‌های این دین نیز دست یافت.