تعامل دین و دموکراسی در اندیشة سیاسی آیت الله طالقانی

Abstract

<em>این مقاله با استناد به آثار و گفتار آیت الله طالقانی می‌کوشد تا پیوند میان اسلام و دموکراسی را در اندیشه‌های سیاسی ایشان نمایان سازد. لذا ابتدا به بررسی مبانی حاکمیت مردم نزد ایشان می‌پردازد و با ارزیابی نظریة «جمهوری اسلامی» در افکار طالقانی به جستجوی آموزه‌های حاکمیت دموکراتیک مبتنی بر دین در آرا ایشان برمی‌آید و سرانجام مسأله «شورا» و «آزادی» را به عنوان ارکان اصلی تفکر سیاسی ایشان از زوایای گوناگون به بحث می‌گذارد و در پایان یک ارزیابی منتقدانه از تعامل دین و دموکراسی در اندیشة ایشان ب</em><em>ه‌</em><em>دست می‌دهد.</em> <em>البته توجه به این نکت</em><em>ة</em><em> مهم ضروری است که رحلت زود هنگام آیت الله طالقانی به او مجال نداد تا آرا و اندیشه‌های خود را در عرصة عمل و در مرحلة استقرار نظام جمهوری اسلامی بیازماید. به همین </em><em>دلیل</em><em> تحولات سریع و بحرانهای گستردة </em><em><br /></em><em>سیاسی </em><em>ــ</em><em> فکری پس از انقلاب اقتضا می‌کرد که نظام اسلامی تحت رهبری امام خمینی در مسیر دیگری ره بپوید که ممکن است نهایتاً با برخی نگرشهای طالقانی </em><em><br />ــ </em><em>که صرفاً مربوط به دورة خاص و کوتاه پس از انقلاب است ــ مغایرتهایی داشته باشد. از آنجا که هدف این مقاله بررسی اندیشة سیاسی طالقانی است به این مغایرتها اشاره‌ای نمی‌کند و پیشاپیش خوانندگان این مقاله را نسبت به آن نکات هشدار می‌دهد.</em>