نقش مؤلفه‌های اجتماعی در کاهش نرخ بزه‌کاری و پیش‌گیری ازجرم (سرقت و مواد مخدر) نمونه موردی شهربابل

Abstract

پیش‌گیری‌ از جرم با مؤلفه‌های اجتماعی‌ شامل‌ اقداماتی‌ است‌ که‌ به‌ کلیة‌ محیط‌های‌ پیرامون‌ فرد که‌ در فرایند جامعه‌پذیری‌ و اجتماع‌‌پذیری ‌نقش‌ داشته‌ و دارای‌ کارکرد اجتماعی‌ هستند، تأثیر می‌گذارد؛ چون فرایند جامعه‌‌پذیری‌ تحت‌ نفوذ خانواده‌، گروه‌ همسالان‌، همسایگان‌، معلمان‌ و سایر افراد صاحب‌ نفوذ قراردارد و تأثیر مادام‌‌العمر بر عقاید، ارزش‌ها و رفتارها و کردار فرد باقی‌ می‌گذارد. مناطق حاشیه و جنوبی منطقه مورد مطالعه به‌لحاظ ساختار کالبدی خاص، نوع فعالیت و ویژگی‌های اقتصادی و اجتماعی ساکنان آن، امکان و فرصت بیشتری را برای وقوع جرم فراهم می‌کنند و مجرم انگیزه‌دار که بر اساس انتخاب عقلانی به دنبال کم‌خطرترین و مناسب‌ترین فرصت‌ها و شرایط مکانی برای ارتکاب عمل مجرمانه باشند را به‌سوی خود جذب می‌کنند. با وجود گسیختگی اجتماعی از جمله محلات حاشیه‌نشین که باعث کاهش کیفیت نامناسب زندگی افراد شده که سبب گرایش افراد به خشونت گشته و ارتکاب جرم را تسهیل کرده است‌‌‌‌‌‌؛ اما این حالت نسبت به مناطق شمال‌غربی و قسمتی از شمال‌شرقی شهر که گسیختی اجتماعی و کالبدی کمتری در آن دیده می‌شود حالت معکوس دارد. روش گردآوری اطلاعات در این پژوهش به‌صورت کتابخانه‌ای، میدانی، اسنادی، توصیفی و تحلیلی بوده و برای تجزیه و تحلیل اطلاعات این پژوهش از نرم‌افزار SPSS و با روش آماری (‌آزمون تی، ضریب همبستگی پیرسون و z فیشر) جهت تجزیه و تحلیل فرضیات پژوهش استفاده شده است تا ضمن بررسی روابط میان مؤلفه های کالبدی با پیش‌گیری از وقوع جرم از طریق آزمون همبستگی پیرسون نتایج به‌دست آمده با مطالعات انجام شده در این زمینه مورد مقایسه قرار گیرند، در تعیین حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران، 383 نفر از اهالی شهر بابل تعیین شدند. در پژوهش حاضر مشخص شده است که در شهر بابل مؤلفه های اجتماعی چون روابط اجتماعی، انسجام اجتماعی، اعتماد اجتماعی، مشارکت اجتماعی و تعلق مکانی، در پیش‌گیری از جرم در وضعیت مطلوبی قرار دارند‌‌‌‌‌‌؛ اما مؤلفۀ آگاهی اجتماعی در وضعیت نامطلوبی قرار دارد، هم‌چنین بین مؤلفه-های اجتماعی (روابط اجتماعی، آگاهی اجتماعی، اعتماد اجتماعی، و انسجام اجتماعی)، درکاهش نرخ بزهکاری و پیش‌گیری از وقوع جرم (مواد مخدر)، رابطه معنی‌داری وجود دارد‌‌‌‌‌‌؛ اما در مورد پیش‌گیری از وقوع جرم (سرقت)، از بین مؤلفه‌های اجتماعی، مؤلفه‌های (تعلق مکانی، آگاهی اجتماعی و انسجام اجتماعی)، با پیش‌گیری از وقوع جرم (سرقت)، رابطه معنی‌داری دارند.