بررسی اثر توانبخشی شناختی بر عملکردهای اجرایی (توجه و حافظه کاری) در کودکان مبتلا به اختلال نقص‌توجه / بیش‌فعالی

Abstract

مقدمه و اهداف اختلال نقص توجه/ بیش فعالی با ناکارآمدی عملکردهای اجرایی از جمله حافظه­کاری همراه است. کارکردهای اجرایی می توانند با استفاده از تمرینات توانبخشی شناختی مورد ترمیم قرار گیرند. مطالعه حاضر با هدف نشان دادن تأثیر توانبخشی شناختی حافظه­کاری بر بهبود عملکردهای اجرایی در افراد مبتلا به اختلال نقص­توجه / بیش­فعالی صورت گرفته است. مواد و روش­ها این پژوهش از نوع شبه آزمایشی است که در آن از طرح پیش-آزمون پس- آزمون با گروه کنترل استفاده شده است. نمونه مورد بررسی در این مطالعه 30 کودک مبتلا به اختلال نقص توجه / بیش فعالی بوده است که به طور تصادفی در گروه آزمایش و کنترل قرار گرفتند. هر گروه شامل 15 کودک بود. دو گروه (آزمایش و کنترل) از نظر سن و هوش کلامی و عملی همسان سازی شده بودند. گروه آزمایش طی ده جلسه 1 ساعته تحت توانبخشی شناختی قرار گرفتند. افراد هر دو گروه کنترل و آزمایش در جلسه اول، پنجم و آخر درمان مورد ارزیابی قرار گرفتند. عملکرد حافظه­کاری با استفاده از تکلیف چند محرک پیشین (ان بک) و عملکرد توجه با استفاده از آزمون واژه-رنگ استروپ ارزیابی شده است. داده­های این پژوهش با آزمون آماریt مستقل، تحلیل واریانس آمیخته و به کمک نرم‌افزار SPSS.20 تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها نتایج پژوهش نشان داد که نمره دقت حافظه­کاری گروه درمان در مقایسه با گروه کنترل بعد از گذراندن جلسات توانبخشی بهبود پیدا کرده است و این تفاوت در سطح 005/0 معنادار است. از سوی دیگر در مورد توجه تفاوت معناداری بین دو گروه وجود ندارد. نتیجه گیری نتایج حاصل از تحلیل آماری داده­ها نشان می­دهد که با در نظر گرفتن اثر تعاملی گروه کنترل و درمان توانبخشی شناختی موجب تقویت دقت حافظه­کاری شده است و تاثیر معناداری بر روی توجه نداشته است. می­توان این‌گونه نتیجه گرفت که این برنامه درمانی در بهبود حافظه­کاری کودکان مبتلا به اختلال نقص‌توجه / بیش فعالی موثر واقع شده­است ولی بر روی توجه تاثیر معناداری نداشته است.