تأثیر توانبخشی شناختی و بازی های حرکتی هدفمند بر حافظه کاری کودکان دارای اختلال هماهنگی رشدی

Abstract

مقدمه و اهداف کودکان مبتلا به اختلال هماهنگی رشدی در حافظه کاری به ویژه حافظه بینایی- فضایی دچار کمبود می­باشند. در پژوهش حاضر، اثربخشی مداخلات مبتنی بر توان­بخشی شناختی و بازی­های حرکتی هدفمند در بهبود عملکرد حافظه­ کاری دختران 7 تا 10 سال دارای اختلال هماهنگی رشدی مورد بررسی قرار گرفت. مواد و روش­ ها روش پژوهش از نوع تجربی با طرح پیش ­آزمون- پس ­آزمون با یک گروه کنترل بود. شصت دختر 10-7 سال (میانگین سنی 8/43 سال) از بین دانش­ آموزان مقطع ابتدایی شهر بروجن با استفاده از روش خوشه­ای چند مرحله ­ای انتخاب و به ‌صورت تصادفی در چهار گروه جای گرفتند (سه گروه آزمایشی و یک گروه کنترل، هر گروه 15 نفر). از پرسشنامه اختلال هماهنگی رشدی - نسخه والدین و آزمون هوش ریون برای غربال­گری اولیه و از آزمون اِن- بک (N-Back) برای سنجش عملکرد حافظه کاری قبل و بعد از دوره آزمایشی (24 جلسه 45 دقیقه­ ای، سه جلسه در هفته به مدت هشت هفته) استفاده شد. پروتکل آزمایشی برای توان­بخشی شناختی، تمرین مهارت­ های حل مسئله، هماهنگی حسی و حرکتی و هماهنگی دست و چشم و برای بازی ­های هدفمند حرکتی، تمرین مهارت­ های حرکتی ظریف و درشت با تأکید بر تعادل، هماهنگی و جهت­ یابی بودند. داده­ ها با استفاده از آزمون t جفت ­شده و تحلیل کوواریانس در سطح اطمینان 95 درصد تحلیل شدند. یافته ­ها عملکرد حافظه کاری در گروه­های توان­بخشی شناختی، بازی هدفمند و مداخله ترکیبی از پیش­آزمون به پس­آزمون به طور معنادار افزایش یافت (0/001> p)، در حالیکه در گروه کنترل تغییر معنادار مشاهده نگردید (0/05< p). پس از کنترل تفاوت گروه ­ها در پی ش­آزمون، عملکرد حافظه کاری گروه ­های ترکیبی (98/86= M) و توان­بخشی شناختی (95/63= M) در پس­آزمون، به طور معناداری بالاتر از گروه­های بازی هدفمند (86/54= M) و کنترل (57/01= M) بود و عملکرد حافظه کاری گروه باز­ی هدفمند نیز به طور معناداری بالاتر از گروه کنترل قرار داشت. نتیجه ­گیری ترکیب توان­بخشی شناختی با بازی­ های هدفمند مبتنی بر فعالیت­ های ادراکی- حرکتی می­ تواند به اثربخشی بیشتری در بهبود حافظه کاری دختران 7 تا 10 سال دارای اختلال هماهنگی رشدی منجر شود.