نقش میانجی‌گری خودشفقت‌ورزی در رابطه بین نگرش به دین و بهزیستی روان‌شناختی در سالمندان

Abstract

مقدمه و اهداف بهزیستی روان‌شناختی از مهم‌ترین نیازهای اساسی سالمندان است که می‌تواند بر جنبه‌های مختلف زندگی آنان تأثیر بگذارد. دین‌داری موجب افزایش بهزیستی روان‌شناختی می‌شود، اما علل این همایندی به ‌وضوح روشن نیست؛ بنابراین هدف از مطالعه حاضر بررسی نقش واسطه‌ای خودشفقت‌ورزی در رابطه بین دین‌داری و بهزیستی روان‌شناختی است. مواد و روش‌ها بر اساس پیشنهاد گاداگنولی و ولیسر (1998) نمونه‌ای به تعداد 300 نفر از مردان سالمند سراهای نگهداری نیمه‌وقت شهر کرمانشاه به روش تصادفی ساده انتخاب شدند. سالمندان به مقیاس‌های بهزیستی روان‌شناختی، خودشفقت‌ورزی و نگرش به دین پاسخ دادند. برای محاسبه شاخص‌های توصیفی از آمار توصیفی و برای بررسی رابطه میان متغیرهای پژوهش از ضریب همبستگی پیرسون با استفاده از نرم‌افزار SPSS نسخه 23 استفاده شد. همچنین به‌منظور تحلیل داده‌ها از مدل­یابی معادلات ساختاری جهت آزمون مسیرهای میانجی‌گری در الگوی پیشنهادشده و پاسخ دادن به فرضیه‌های پژوهش درباره اثرات غیرمستقیم نگرش به دین از طریق خودشفقت‌ورزی از روش خودگردان­سازی با استفاده از نرم‌افزار AMOS نسخه 23 استفاده شد. یافته‌ها نتایج تحقیق حاضر نشان داد اثر مستقیم نگرش به دین و بهزیستی روان‌شناختی بدون حضور متغیر میانجی (خودشفقت­ورزی) معنا‌دار است و تأیید می‌شود (48/0=β)، یعنی دین‌داری بدون حضور متغیر میانجی موجب افزایش بهزیستی می‌شود. همچنین اثر مستقیم نگرش به دین بر خودشفقت‌ورزی (46/0=β)، اثر مستقیم خودشفقت‌ورزی بر بهزیستی (80/0=β) و اثر غیرمستقیم نگرش دینی بر بهزیستی روان‌شناختی از طریق خودشفقت‌ورزی (37/0=β) معنا‌دار است و تأیید می‌شود؛ بنابراین خودشفقت‌ورزی می‌تواند رابطه بین نگرش به دین و بهزیستی را میانجی‌گری کند. نتیجه‌ گیری پژوهش حاضر پس از ترسیم الگویی برای تعیین رابطه نگرش به دین با بهزیستی روان‌شناختی، رابطه نگرش به دین با خودشفقت‌ورزی و همچنین رابطه آن‌ها را با بهزیستی روان‌شناختی روشن کرد. بدین‌صورت که نگرش به دین می‌تواند با افزایش خودشفقت‌ورزی تأثیر مثبتی بر بهزیستی روان‌شناختی سالمندان اعمال کند؛ بنابراین توجه به نقش خودشفقت‌ورزی در تبیین رابطه نگرش به دین و بهزیستی روان‌شناختی حائز اهمیت است و می‌توان با ایجاد ظرفیت‌های فردی و روانی برای افزایش خودشفقت‌ورزی، بهزیستی روان‌شناختی سالمندان را بهبود بخشید.