مؤلفه‌های رفتار فرانقشی در سازمانهای آموزشی از منظر آموزه‌های اسلام

Abstract

<em>هدف این پژوهش، شناسایی مؤلفه‌های رفتار فرانقشی در سازمانهای آموزشی از منظر اسلام است. رفتار فرانقشی رفتاری داوطلبانه است، از انتظارات رسمی نقش فراتر رفته و مستقیماً به وسیله سیستم‌های پاداش رسمی سازمان شناسایی نمی‌شود. </em><strong><span style="text-decoration: underline;">روش:</span></strong><em> روش پژوهش، بررسی اسناد و مدارک و تحلیل محتوای کیفی به شیوۀ استقرایی- قیاسی است. بدین منظور با استفاده از کدگذاری باز، داده‌های لازم از منابع اسلامی جمع‌آوری و مؤلفه‌ها معیّن شده است. </em><strong><span style="text-decoration: underline;">یافته‌ها:</span></strong><em>مهم‌ترین مؤلفه‌های به دست آمده عبارتند از: وساطت معطوف به خیر، واکنش متعالی، اهتمام به نیکی مضاعف، اهتمامات معنوی، مساعدت پیش از طلب، همیاری هدفمند، تقویت روحیه و نشاط کاری، پرهیز از بزرگنمایی مشکلات، نقش سازنده در انتقاد و پیشنهاد و... . مبانی این مؤلفه‌ها نیز بر سه محور اساسی اعتقاد به حضور خداوند، باور معاد(ثبت اعمال) و محدودیت فرصت استوار است. </em><strong><span style="text-decoration: underline;">نتیجه گیری:</span></strong><em> رفتارهای فرانقشی در دو شکل ایجابی و اجتنابی و به صورت فراکنشی، واکنشی و گاهی دوگانه بروز می‌یابند. نیت خالصانه و جلب رضای الهی نیز از شرایط مطلوبیت رفتار فرانقشی است؛ رفتارهایی که علاوه بر مد نظر داشتن افزایش اثربخشی در سازمان، بر رشد و تعالی فردی نیز تأکید می‌ورزند.</em>