بررسی تاثیر رفتار درمانی دیالکتیک با درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر تنظیم هیجان و روابط بین فردی در افراد بزرگسال مبتلاء به اختلال بیش‌فعالی و نقص توجه

Abstract

<strong>مقدمه</strong>: اختلال نقص توجه/ بیش فعالی یکی از اختلالاتی است که بر فرد و جامعه تاثیرات نامطلوبی دارد و درمان‌های موج سوم شناختی-رفتاری نویدبخش درمان این نوع اختلالات هستند. لذا هدف مطالعه حاضر مقایسه اثر بخشی رفتار درمانی دیالکتیک(DBT) با درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد(ACT) بر تنظیم هیجان و روابط بین فردی در افراد بزرگسال مبتلاء به اختلال نقص توجه/بیش فعالی(ADHD) بود. <strong>روش کار</strong>: تحقیق حاضر مطالعه آزمایشی از نوع پیش آزمون-پس آزمون به همراه گروه کنترل بود. جامعه آماری تحقیق شامل کلیه دانشجویان دانشگاه آزاد مرکزی شهر زنجان در سال تحصیلی 98-1397 بود. حجم نمونه شامل 45 نفر بود که به روش نمونه گیری در دسترس در دو گروه آزمایش و یک گروه کنترل قرار گرفتند (15 نفر در هر گروه). افراد گروه DBT و گروه ACT مورد مداخله قرار گرفتند درحالی که گروه کنترل هیچ درمانی دریافت نکرد. ابزارهای پژوهش مقیاس خود گزارشی اختلال نقص توجه/بیش فعالی بزرگسالان ASRS))، پرسشنامه تنظیم هیجان و روابط بین فردی بود که در مراحل پیش آزمون و پس آزمون اجرا شدند. برای تحلیل داده‌ها در سطح فراوانی از آمار توصیفی و برای تحلیل داده‌ها در سطح استنباطی از آزمون‌ تحلیل واریانس چند متغیری (MANOVA) و برای مقایسه‌ای اثر بخشی درمان‌ها از آزمون LSD استفاده گردید. داده‌ها درنرم افزار SPSS25 تحلیل شدند. <strong>نتایج</strong>: نتایج نشان داد هر دو درمان با درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد و رفتار درمانی دیالکتیک بر روی تنظیم هیجان و روابط بین فردی نسبت به گروه کنترل اثربخش‌تر بوده‌اند (001/0>P). در مرحله مقایسه دو درمان آزمون LSD نشان داد که رفتار درمانی دیالکتیک در ارزیابی مجدد تنظیم هیجان (00/0>P) و سرکوبی تنظیم هیجان (00/0>P) نسبت به با درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد اثر بخشی مطلوب تری داشته است. در روابط بین فردی نیز نتایج نشان داد ACT نسبت به رفتار درمانی دیالکتیک بر مهارت ارتباط کلامی (001/0 >P)، مهارت ارتباط شنیداری (001/0>P) و مهارت ارتباط بازخوردی (001/0>P) اثر بخشی مطلوب‌تری داشته است. <strong>نتیجه گیری</strong>: درمجموع نتایج این پژوهش حاکی از عملکرد بهتر رفتار درمانی دیالکتیک برای تنظیم هیجان و با درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد نیز بر روابط بین فردی بود، لذا در مراکز بالینی این درمان‌ها می‌تواند برای کنترل نقص توجه، مولفه‌های تنظیم هیجان و بهبود روابط بین فردی و اجتماعی به کار گرفته شوند.