واکاوی استقلال اقلیم کردستان عراق با تأکید بر نقش هر یک از قدرت‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای

Abstract

با توجه به سکونت کردها در نوار مرزی چهار کشور عراق، سوریه، ترکیه و ایران هرگونه تغییری می‌تواند ضمن برهم زدن موازنه قدرت در خاورمیانه، حساسیت و تنش‌های منطقه‌ای و فرا‌منطقه‌ای را به‌وجود آورد. در این میان سقوط صدام و پیدایش داعش، سبب تضعیف دولت مرکزی عراق و قدرت گرفتن اقلیم کردستان این کشور شد. رهبران اقلیم عراق با توجه به درگیری و اختلافات شدید میان کشورهای منطقه و به امید استفاده از برگ طلایی رژیم صهیونیستی جهت تشویق آمریکا به حمایت از اقلیم، استقلال کردستان عراق را اعلام کردند. اعلام استقلال کردستان عراق بدون رجوع به آرای مردم عراق، سبب برهم خوردن موازنه قدرت در منطقه و به دنبال آن تهدیدات امنیتی برای سایر کشورها شد. اعلام استقلال، کردستان عراق را به عرصه رقابت و نزاع قدرت‌های منطقه‌ای و فرا‌منطقه‌ای تبدیل کرد. این مقاله با هدف بازکاوی فرایند استقلال اقلیم کردستان عراق به رهبری بارزانی بوده و درصدد است تا به موانع و علل ناکامی اقلیم کردستان در اعلان استقلال آن بپردازد. پژوهش حاضر در پی پاسخ به این پرسش بوده که چالش‌های پیش روی استقلال کردستان عراق در منطقه خاورمیانه کدام‌اند؟ این پژوهش با روش توصیفی – تحلیلی و بر‌اساس نظریه رئالیسم به دنبال این فرضیه بوده که استقلال اقلیم کردستان عراق با چالش‌های متعددی در سه سطح ملی، منطقه‌ای و فرا‌منطقه‌ای روبه‌رو بوده است. یافته‌های تحقیق بیانگر آن است که با توجه به شرایط داخلی (مخالفت دولت،گروه‌ها و احزاب عراقی و درگیری احزاب کردی با یکدیگر)، شرایط منطقه‌ای (مخالفت ایران، ترکیه، سوریه و اعراب) و شرایط فرامنطقه‌ای (عدم حمایت جدی آمریکا، اروپا و حتی روسیه) تحقق استقلال کردستان عراق و تشکیل دولت مستقل کرد امکان‌پذیر نیست.