میز آرشیو دیجیتالی: ارائه الگویی برای میز آرشیو دیجیتالی معاونت اسناد ملی سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران

Abstract

هدف از این پژوهش، ارائه الگویی برای میز آرشیو دیجیتالی معاونت اسناد ملی سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران است. براساس تحلیل ویژگی‌های محتوایی میزهای آرشیوهای دیجیتالی حاوی این خدمت، که دارای وب‌سایت به زبان انگلیسی یا این که علاوه بر زبان ملی دارای نسخه انگلیسی هستند. پژوهش حاضر از نوع توصیفی و به روش تحلیل محتوا انجام گرفته است. ابزار گردآوری داده‌ها سیاهه وارسی است که برای متخصصان علوم کتابداری و اطلاع‌رسانی ایران ارسال گردید تا میزان اهمیت مولفه‌های مورد نیاز در طراحی میز آرشیو دیجیتالی ایران را تعیین نمایند و به‌طور کلی، تعداد 138 نفر به این سیاهه وارسی پاسخ دادند. به‌طور کلی وب‌های سایت 33 میز آرشیو دیجیتالی مورد تجزیه و تحلیل محتوایی قرار گرفتند. نتایج پژوهش نشان داد که وب‌سایت آرشیو ملی کانادا با 15 ویژگی دارای بالاترین تعداد ویژگی از نظر وضعیت موجود بوده است و میزهای آرشیو دیجیتالی وب‌سایت‌های «دانشگاه جورجیا» و «آرشیو کتابخانه دانشگاه کارن هاندل در آمریکا» با 3 ویژگی دارای پایین‌ترین فراوانی بوده‌اند. ویژگی‌‌های «نام» و «پرسش» بالاترین فراوانی را در بین ویژگی‌ها در وضعیت موجود داشتند، و ویژگی‌های «نوع اطلاعات مورد نیاز» و «موضوع پرسش» دارای بالاترین فراوانی در وضعیت مطلوب بودند. نتایج همچنین نشان داد که وب‌سایت میزهای آرشیو دیجیتالی «کتابخانه تخصصی روث لی‌لی» و «دانشگاه هاروارد» با داشتن 5 ویژگی، دارای بالاترین فراوانی در وضعیت مطلوب هستند. نتایج حاصل از تحلیل داده‌ها نشان داد که اختلاف فاحشی بین نتایج حاصل از تحلیل محتوایی (وضعیت موجود) و نظرات متخصصان علوم کتابداری و اطلاع‌رسانی ایران (وضعیت مطلوب) وجود دارد. نتایج همچنین نشان داد که طراحان وب‌سایت‌ها به نیازهای اطلاعاتی کاربران خود چندان توجهی ندارند، و تنها براساس علاقه و سلیقه خود به طراحی میزهای آرشیو دیجیتالی مبادرت نموده‌اند. در نهایت، براساس نظرات این متخصصان، الگویی مناسب برای طراحی میز آرشیو دیجیتال مرکز اسناد ملی ایران ارائه گردیده است.