مقایسه عناصر اطلاعاتی فیپای الکترونیکی با فیپای چاپی در صفحه حقوق کتاب‌های منتشره فارسی از ابتدا تا 1390 در کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران

Abstract

هدف: شناسایی میزان همگونی عناصر اطلاعاتی در رکوردهای فیپای الکترونیکی در بانک کتابشناختی کتابخانه ملی و فرم چاپ‌‌شده توسط ناشران، شمار عناوین فیپاهای جعلی، و اشتباهات چاپی ناشران در صفحه حقوق کتاب‌‌هاست. روش/رویکرد پژوهش: عناصر اطلاعاتی (سرشناسه، عنوان، وضعیت نشر، مشخصات ظاهری، موضوع، رده‌بندی، شناسه­های افزوده) رکوردهای کتابشناختی تمام کتاب‌های فارسی در نرم‌‌افزار رسا در کتابخانه ملی از ابتدای تهیه فیپای الکترونیکی تا سال1390، با عناصر اطلاعاتی چاپ­شده در صفحه حقوق کتاب‌‌ها با یکدیگر مقایسه شدند. برای گردآوری داده ها از سیاهه ‌وارسی استفاده شده است. یافته­ها: بیشترین همگونی در قسمت توصیفی مربوط به عنصر سرشناسه با 100 درصد، در دو حوزه فلسفه و روان‌شناسی، و هنر است؛ عنصر عنوان با ۹۹ درصد همگونی دربیشتر حوزه‌ها، وضعیت نشر بالای 90 درصد در کل حوزه‌ها همگونی داشته‌اند. در قسمت تحلیلی، بیشترین همگونی درعنصر رده‌بندی با 100 درصد در رده کلیات و فلسفه‌؛ عنصر موضوع با 2/98 درصد در موضوع دین و ادبیات؛ و عنصر شناسه‌افزوده با 70 درصد در موضوع کلیات همگونی داشته­اند. از مجموع 1219 نمونه رکورد که به‌طور تصادفی بررسی شدند، 219 مورد از فهرست‌ها جعلی بود؛ بدین معنی که ناشر برای فهرستنویسی پیش از انتشار اقدام نکرده ‌‌است.

نتیجه‌گیری: میزان همگونی در سرشناسه و عنوان، بیشترین و در شناسه افزوده، کمترین بود. بیش از 70 درصد اطلاعات فیپای چاپ‌شده در صفحه حقوق کتاب با فیپای الکترونیکی تهیه‌شده در کتابخانه ملی همگونی دارد. میزان همگونی فیپای چاپ‌شده در صفحه حقوق کتاب با فییای الکترونیکی در قسمت توصیفی کمتر از قسمت تحلیلی است. میزان اشکالات تایپی عناصر اطلاعاتی در صفحه حقوق کتاب کمتر از ۷۰ درصد است.